تعریف بیماری
زمینه و هدف: آرتریت ایمیون جوانان یک بیماری با علت نامعلوم است که در اطفال زیر ۱۶ سال رخ می دهد و از شایع ترین بیماری های همبندی اطفال و از علل مهم تغییر شکل پایدار مفاصل و نیز نابینایی در کودکان است. با توجه به اهمیت بیماری، میزان شیوع، انواع مختلف بیماری، علایم بالینی و آزمایشگاهی آن مورد بررسی قرار گرفت.
آیا آرتریت روماتوئید جوانان ارثی است؟
آرتریت جوانان بیماری ارثی نیست چرا که نمیتواند مستقیما از والدین به فرزندانشان منتقل شود.
با این وجود بعضی از فاکتورهای ژنتیکی وجود دارند که، با وجود اینکه تا حد زیادی نا مشخص هستند ، ولی فرد را به ابتلا به این بیماری مستعد میکنند.
منابع علمی بر این توافق هستند که این بیماری در نتیجه مجموعه ای از استعداد های ژنتیکی و عوامل محیطی( احیانا عفونت ) بوجود میاید.
حتی در مواردی که استعداد ژنتیکی هم وجود داشته باشد بسیار نادر است که دو کودک در یک خانواده به این بیماری مبتلا شده باشند.
علت بیماری
بدن ما، توسط سیستم ایمنی، ما را از عفونتهائی که ممکنست با میکربهائی از قبیل ویروسها و باکتریهای مختلف ایجاد شوند محافظت میکند.
این سیستم قادر است مشخص کند که چه چیزهایی برای بدن بی ضررند و کدامیک غریبه و احیانا مضر هستند و بایستی از بین برده شوند.
باور بر اینست که آرتریت مزمن ناشی از پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی است ، و به این ترتیب بدن به خودش حمله میکند چون توانائی اش را برای تشخیص “غریبه” از “خودی ” از دست داده است و لذا و با حمله به اعضای خودش منجر به التهاب مثلا در پوشش مفاصل میگردد.
به چنین بیماریهائی “اتو ایمیون ” هم گفته میشود به این معناکه سیستم ایمنی بدن بر ضد خودش عکس العمل نشان میدهد.
به هر حال ، مثل بیشتر بیماریهای مزمن در انسان ، مکانیسم قطعی ایجاد آرتریت روماتوئید جوانان هم ناشناخته است.
تشخیص بیماری
تشخیص JIA بر اساس وجود و تداوم آرتریت ، بشرط رد بیماری های دیگر است که با بررسی دقیق شرح حال و معاینات فیزیکی وبررسیهای آزمایشگاهی انجام میشود .
JIA به آرتریتی گفته میشود که در آن علایم بیماری قبل از سن ۱۶ سالگی شروع شده و به مدت ۶ هفته طول کشیده باشد و بیماری های دیگری که آرتریت داشته باشند، رد شده باشند.
در نظر گرفتن این فاصله ۶ هفته ای برای داشتن زمان لازم برای جدا کردن فرم های موقت آرتریت مثل مواردی است که به دنبال عفونتهای مختلف بوجود میاید است.
نام JIA شامل تمام مواردی است که آرتریت مداوم بدون علت شناخته شده وجود داشته باشد.
به این ترتیب تشخیص JIA بر اساس وجود و تداوم آرتریت است، بشرط رد وجود هر بیماری مفصلی دیگر، که با ارزیابی دقیق شرح حال، معاینات بالینی و آزمایشگاهی مشخص میشود.
درمان بیماری
درمان آرتریت روماتوئید جوانان
هیچ درمان بخصوصی برای شفای JIA وجود ندارد.
اهداف درمانی اینست که درد ، خستگی و خشکی از بین برده شود.از صدمه به مفصل و استخوان جلوگیری شود، تغییر شکل ها به حداقل رسانده شده و حرکات مفصلی بهبود داده شده ، رشد و نمو در کلیه اشکال بیماری بهتر شود.
در ده ساله اخیر با معرفی داروهائی که تحت عنوان بیولوژیک خوانده میشوند پیشرفتهای خارق العاده ای در در درمان JIA به وجود آمده است.
این وجود بعضی از کودکان ممکنست ” مقاوم به درمان” باشند ، به این معنا که مفاصل باز هم متورم و بیماری علیرغم درمان کماکان فعال است.
بعضی راهکار ها در مورد تصمیم گیری برای درمان وجود دارد ، در عینحال که درمانها بایستی به صورت انفرادی برای هر کودکی اعمال شود. شرکت و همکاری والدین در تصمیم گیری برای درمان بسیار اهمیت دارد.
درمان بر اساس استفاده داروهائی صورت میگیرد که مانع التهاب مفاصل/ سیستمیک میشوند و بر روی اقدامات برای توان بخشی برای حفظ کار مفصل و ممانعت از تغییر شکل تاثیرمیکنند.
درمان خیلی پیچیده است و نیاز به همکاری متخصصین مختلف ( روماتولوژیست کودکان ، جراح ارتوپد، فیزیو تراپیست و تعلیم دهنده نحوه حرکات ، متخصص چشم ) دارد.
تزریق مفصلی
تزریق های مفصلی در صورتی انجام میشوند که التهاب در یک یا چند مفصل بشدت مانع از حرکات طبیعی مفصل شده و یا اینکه درد شدیدی برای کودک ایجاد کرده باشد.
داروئی که تزریق میشود ترکیبات طولانی اثر کورتیکو استروئیدی است.
تری امسینولون هگزاستونید بعلت اثرات طولانی مدتی که دارد(خیلی از اوقات برای ماهها) ترجیح داده میشود; جذب آن هم به سیستم گردش خون در حد اقل است.
این درمان انتخابی برای نوع الیگوآرتیکولر بیماری و در کنار درمانهای دیگر برای اشکال دیگر بیماری است.
این نحوه درمان بدفعات برای یک مفصل خاص قابل تکرار است.
تزریق را میتوان با بی حسی موضعی و یا بیهوشی عمومی( در بچه های کوچکتر ) بر حسب سن کودک انجام داد. بیشتر از ۳ تا ۴ تزریق در سال برای یک مفصل توصیه نمیشود.
نزریق های مفصلی غالبا و اگر لازم شود ، برای بدست آوردن بهبود سریع درد و خشکی، در کنار سایر درمانها انجام میگیرد تا آن داروها به مرحله تاثیر گذاری برسند.
توان بخشی
توان بخشی یک عامل اساسی برای درمان است.
توان بخشی شامل ورزشهای مناسب و نیزدر ، زمانی که مقتضی باشد، استفاده از اسپلینت برای حفظ توازن مفصل در یک حالت راحتی وبرای احتراز از درد ، خشکی ، جمع شدن و تغییر شکل دادن مفصل بکار میرود.
توان بخشی بایستی زود شروع شود و بایستی بصورت روز مره برای حفظ سلامتی مفصل و عضلات بکار برده شود.
روش های فیزیوتراپی
تمرین درمانی با توجه به وضعیت بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی عملکردی فرد تجویز می شود. (بیمار نباید خسته شود و بی حرکتی مطلق، حتی در مرحله حاد بیماری نباید انجام شود).
درمان های الکتریکی و حرارتی : گالوانیزاسیون آندی ، لیزر پرتوان ، حمام متضاد ، دیاداینامیک ، تنس و … جهت کاهش درد
سرما درمانی جهت کاهش درد ، اسپاسم و التهاب
درمانهای دستی و MET
اسپلینت استراحت برای جلوگیری از دفورمیتی و تغییر شکل مفصل
گالوانیزاسیون کاتدی
آب درمانی (هیدروتراپی)؛ تمرین های با فشار کم مثل شنا و دوچرخه سواری در حد تحمل
تکنیک های PNF
نکته: بیمار باید کارهای خود را طوری انجام دهد که فشار زیادی بر مفاصلش وارد نشود.
اهداف فیزیوتراپی
۱)آموزش بیمار
۲)کاهش درد
۳)حفظ و باز گرداندن دامنه مفصل و تحرک بیمار
۴)حفظ و بازگرداندن قدرت عضله
۵)حفظ حداکثر عملکرد فیزیکی
۶)جلوگیری و یا اصلاح دفورمیتی
۷)کند کردن سیر پیشرفت بیماری
۸)کاهش نیروهای وارده به مفصل
۹)کاهش استرس های روانی و افسردگی نیز در درمان بیماران آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی موثر است.
جراحی ارتوپدیک
کاربرد اصلی جراحی ارتوپدیک جایگزینی مفصل مصنوعی است( بیشتر برای لگن و زانو ) در موارد تخریب مفصلی و رها کردن نسوج نرم توسط جراحی برای مواردی که جمع شدگی دایمی مفصل بوجود آمده باشد انجام میشود.
درمان چه مدت طول میکشد؟
درمان تا زمانی که بیماری باقیست بایستی ادامه پیداکند.
مدت بیماری غیر قابل پیش بینی است; در بیشتر موارد، JIA در ظرف چند تا سالها بهبود خود به خودی پیدا میکند.
سیر JIA غالبا با بهبودها و شعله وریهای دوره ای مشخص میشود که منجر به تغییرات عمده ای در درمان میگردد.
قطع کامل درمان زمانی میسر است که آرتریت برای مدتی طولانی ساکت باشد.
( شش تا دوازده ماه یا بیشتر) . اگرچه هیچ اطلاع قابل تعریفی در امکان عود بیماری پس از قطع دارو وجود ندارد.
پزشکان معمولا کودکان مبتلا به JIA را تا زمانی که به بزرگسالی برسند حتی اگر آرتریت خاموش باشد پی گیری میکنند.
