تعریف بیماری
نقرص – Gout یک نوع آرتروز شایع است که باعث درد شدید، تورم و خشک‌شدگی مفصل می‌شود. نقرص – Gout معمولاً بر مفصل انگشت شست پا اثر می‌گذارد. حمله نقرص – Gout به سرعت و ناگهانی اتفاق می‌افتد و به مرور زمان برطرف می‌شود و به آرامی به مفصل متورم آسیب وارد می‌کند. بیماری نقرص – Gout همچنین با افزایش شیوع بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های متابولیکی ارتباط داشته و بسیار دردناک است. این بیماری شایع‌ترین نوع آرتروز التهابی در مردان است و با این که مردان، بیشتر دچار این بیماری میشوند احتمال این که زنان نیز پس از یائسگی به نقرس مبتلا شوند زیاد است.
انواع بیماری
بیماری نقرص – Gout سه مرحله دارد، که بسیاری از افراد هرگز مرحله سوم را تجربه نمی‌کنند.
در مرحله اول، سطح بالایی از اسید اوریک در خون بیمار وجود دارد، اما بدون علامت است. سطح اسید اوریک ممکن است ثابت باقی بماند و بیمار ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد. اما برخی افراد ممکن است قبل از بروز اولین حمله نقرس، دچار سنگ کلیه شوند.
در مرحله دوم، بلورهای اسید‌اوریک به‌تدریج (معمولاً در انگشت شست پا) تشکیل میشوند. در این مرحله، حملات نقرس شروع می‌شود. بعد از یک حمله، مفصل آسیب دیده، نرمال و طبیعی به‌نظر می‌رسد. زمان بین این حملات ممکن است به‌تدریج کوتاه‌تر شود. اما حملات بعدی نقرص – Gout ممکن است شدیدتر و طولانی‌تر باشد و مفاصل دیگر را نیز درگیر کند.
درمرحله سوم، علایم ممکن است از بین نرود. حملات نقرس ممکن است بیش از یک مفصل را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ندول‌های ریزی موسوم به توفی ممکن است در زیر پوست تشکیل شود.
علائم بیماری
کریستال‌های اورات باعث التهاب مفاصل می‌شود؛ در مفاصل درگیر علائم زیر مشاهده می‌شود:
درد بسیار شدید
قرمزی
تب در ناحیه مفصل
التهاب
در ناحیه مفصلی که دچار حمله نقرص – Gout شده، پوست براق به نظر می‌رسد و شاید لایه‌ای از پوست برداشته شود.
حمله نقرس معمولاً بر انگشت شست پا در هنگام شب تأثیر می‌گذارد. علائم به سرعت گسترش یافته و در مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت از مشاهده اولین علائم به بدترین حالت خود می‌رسد.
هر تماس آرامی با مفصل بسیار دردناک است. حتی وزن ملحفه یا پوشیدن جوراب غیر قابل تحمل می‌شود.
علت بیماری
در طول زمان، سطح بالا و غیرطبیعی اسید اوریک خون باعث شکل‌گیری کریستال‌های سوزنی شکل می‌شود که در مفاصل تجمع یافته و باعث ایجاد درد میشوند. نقرص در اثر بالا بودن سطح اسید اوریک در جریان خون ایجاد می‌شود.
عوارض بیماری
افراد مبتلا به نقرس ممکن است به بیماری‌های خطرناک‌تری نیز مبتلا شوند که برخی از آنها عبارتند از:
عود دوباره نقرس: برخی افراد ممکن است هرگز علامت ابتلا به نقرس را نداشته باشند. برخی دیگر ممکن است چندین مرتبه در سال دچار حملات نقرسی شوند. مصرف برخی داروها به جلوگیری از بروز حملات نقرسی در افراد مبتلا به نقرس عودکننده کمک می‌کند. اگر نقرس تحت درمان قرار نگیرد باعث فرسایش و تخریب مفصل می‌شود.
نقرس پیشرفته. اگر نقرس درمان نشود، کریستال‌های اسید اوریک جمع شده و نودول هایی در زیر پوست به نام توفی ایجاد می‌کند. توفی در قسمت‌های مختلف بدن مانند انگشتان دست، دست‌ها، پاها، آرنج یا تاندون آشیل در پشت مچ پا شکل می‌گیرند. توفی ها معمولاً دردناک نیستند اما در هنگام بروز حملات نقرسی متورم شده و حساس میشوند.
سنگ‌های کلیه: کریستال‌های اوره ممکن است در مجرای ادرار افراد مبتلا به نقرس جمع شوند و باعث تشکیل سنگ در کلیه شوند. مسرف برخی داروها به کاهش احتمال شکل‌گیری و ایجاد سنگ‌های کلیه کمک می‌کند.
تشخیص بیماری
آزمایش‌هایی برای کمک به تشخیص نقرس وجود دارند. این آزمایش‌ها که معمولا توسط پزشک متخصص روماتولوژی توصیه میشوند، عبارتند از:
آزمایش مایعات مفصل
پزشک از سوزن برای برداشتن مایعات از مفصل آسیب دیده استفاده می کند. هنگام بررسی مایعات در زیر میکروسکوپ، ممکن است بلورهای اورات قابل مشاهده باشند.
آزمایش خون
پزشک آزمایش خون را برای اندازه گیری میزان اسید اوریک و کراتینین در خون توصیه می کند. نتایج آزمایش خون می تواند گمراه کننده باشد.
برخی از افراد سطح اسید اوریک بالا دارند، اما هرگز نقرس را تجربه نمی کنند و بعضی از افراد علائم و نشانه های نقرس دارند، اما سطح اسید اوریک در خون آن ها غیرمعمول نیست.
تصویربرداری با اشعه ایکس
عکس برداری با اشعه ایکس می تواند برای رد سایر دلایل التهاب مفصل مفید باشد.
سونوگرافی
سونوگرافی اسکلتی عضلانی می تواند بلورهای اورات را در یک مفصل یا در یک توفوس تشخیص دهد. این روش در اروپا بیشتر از ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد.
سی تی اسکن با انرژی دوگانه
این نوع تصویربرداری می تواند وجود کریستال های اورات را در مفصل تشخیص دهد، حتی اگر به شدت ملتهب نباشد. این آزمایش به دلیل هزینه بالا در روتین بالینی معمولاً استفاده نمی شود و به طور گسترده در دسترس نیست.
درمان بیماری
درمان نقرس دو جنبه اساسی دارد:
درمان حمله حاد تورمی وقتی که یک یا چند مفصل بسیار متورم و دردناک می‌شود.
درمان تکمیلی برای کاهش سطح اورات خون و دفع کریستال‌های اورات.
درمان حمله نقرسی حاد
درمان نقرس حاد به وسیله یخ
قرار دادن یک کیسه یخ روی محل بیماری باعث درمان نقرس و کاهش تورم، حرارت و درد ناشی از حمله نقرسی حاد می‌شود.
استراحت دادن به مفصل دردناک
استراحت دادن به مفصل دردناک هم باعث کاهش درد ناشی از حمله حاد نقرسی می‌شود. قراردادن یک قفس دور زانو یا قسمت دردناک پا برای جلوگیری از فشار وزن ملحفه در هنگام شب می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
دارو درمانی برای درمان حمله نقرس
داروهای ضد التهایی غیر استروئیدی (NSAID). درد ناشی از حمله‌های حاد نقرس معمولاً با داروهای خوراکی ضد التهابی غیر استروئیدی به راحتی درمان می‌شود
کلشی سین از گیاه زعفران ساخته می‌شود. کلشی سین داروی ضد درد نیست اما برای درمان التهاب ناشی از برخورد کریستال‌ها با پوشش مفصل و درمان نقرس بسیار مفید است.
استروئیدها. پزشک ممکن است که تزریق استروئید در مفصل یا عضله و یا دوره کوتاهی مصرف قرص‌های استروئیدی را تجویز کند (معمولاً برای چند روز)
درمان مداوم برای کاهش اورات
داروهایی که برای کاهش درد حمله نقرسی حاد تجویز می‌شود باعث دور شدن کریستال‌های اورات از مفاصل می‌شود ولی سطح اورات خون را کاهش نمی‌دهد.
آلوپورینول: آلوپورینول شایع‌ترین داروی کاهنده سطح اورات خون است. این دارو باعث کاهش تولید اورات در بدن شده و معمولاً روزانه یک عدد از آن استفاده می‌شود.
فبوکسوستات: فبوکسوستات جدیدترین داروی معرفی شده برای کاهش تولید اورات در بدن است. برخلاف آلوپورینول، فبوکسوستات اورات را در کبد تجزیه می‌کند؛ بنابراین برای افرادی که مشکل کلیوی دارند و نمی‌توانند مقادیر زیادی از آلوپورینول را مصرف کنند، بسیار مفید است.
داروهای یوریکوزوریک (سولفین پیرازون، بنزبرومارون و پروبنسید) به دفع بیشتر اورات از طریق کلیه‌ها کمک می‌کنند. این داروها برای افرادی که سنگ کلیه یا اختلالات مشابه دارند مناسب نیست.
درمان آسیب دیدگی مفاصل ناشی از بیماری نقرس
اگر نقرس باعث آسیب به مفاصل شد، روش‌های درمانی مشابه درمان‌های آرتروز به کار می‌رود که شامل روش‌های زیر است:
کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید.
تمرینات روزانه ورزشی (هم تمرینات تقویت‌کننده عضلات و هم تمرینات عمومی ایروبیک).
کاهش فشار بر مفاصل آسیب‌دیده (برای مثال کار کردن و راه رفتن آهسته و استفاده از کفش مناسب)
استفاده از مسکن‌های ضددرد (برای مثال پاراستامول و کدئین‌ها)
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
کرم‌ها و ژل‌های ضد التهاب
کرم‌های موضعی کپساسین (فلفل)
تزریق آستروئید در مفصل دردناک
عمل جراحی شامل تعویض مفصل
پیشگیری از حمله نقرس (درمان‌های بازدارنده)
روش‌های دیگر کاهش اورات خون عبارتند از:
کاهش وزن در صورتی که به اضافه‌وزن و چاقی مبتلا هستید.
اجتناب از خوردن غداهایی که پورین زیادی دارند.
ننوشیدن الکل به مقدار زیاد
آشامیدن آب کافی
انجام تمرینات ورزشی که برای حرکت مفاصل خیلی مفید است.
اگر شما به سندرم متابولیک مبتلا هستید (فشار خون بالا، چربی خون بالا و دیابت) کنترل بر این بیماری‌ها در کاهش سطح اورات خون مؤثر است.
پیشگیری بیماری
برخی عوامل که احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهند، ژنتیکی و ارثی هستند و قابل پیشگیری نیستند. به هر حال، بسیاری از عواملی که احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهند مانند چاقی و رژیم‌های غذایی قابل کنترل هستند. حفظ وزن سالم بدن و پیروی از یک رژیم غذایی که کربوهدرات تصفیه‌شده و چربی اشباع و گوشت قرمز کمتری در آن باشد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به نقرس کمک کند.
