تعریف بیماری
شب کوری (Nyctalopia) یک بیماری بینایی است که موجب میشود بینایی فرد مبتلا، در شب مختل شود؛ البته ضعف دید در شب تنها مشکل افراد مبتلا نیست، این افراد هنگام رفتن از محیطی روشن به محیطی تاریک نیاز به زمان بیشتری برای تطابق دید دارند و قدرت تباین و تقابل (کنتراست) دید آنها نیز کمتر است
علائم بیماری
نابینایی در شب علامت بیماری زیرین چشم است که در هنگام کمبود نور باعث اختلال در بینایی می شود.
به عنوان مثال ، کوری شب می تواند مانع از این شود که کسی بتواند شب ها ستاره یا موانع موجود در یک اتاق تاریک را ببیند.
علائم دیگر ممکن است با کوری شب نیز رخ دهد. ماهیت این علائم بستگی به علت اصلی دارد اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سردردها
چشم درد
حالت تهوع
استفراغ
تاری دید
حساسیت به نور
دیدن مشکل از راه دور
دلایل احتمالی
شب کوری نتیجه یکی از چندین شرایط است که بسیاری از آنها قابل درمان هستند. شرایط می تواند شامل موارد زیر باشد :
گلوکوم
گلوکوم یا آب سیاه بیماری است که می تواند سبب آسیب عصب بینایی و در نتیجه کوری شود. این بیماری در آغاز هیچ علامتی ندارد ولی می تواند در طول چند سال سبب کاهش بینایی و نهایتاٌ کوری شود. درمان زودرس می تواند مانع پیشرفت بیماری و کاهش دید بیمار گردد.
آب مروارید
آب مروارید عبارت است از کدر شدن عدسی چشم که بصورت طبیعی شفاف است. مانند پنجره ای که بخار آب آن را تار کرده باشد، آب مروارید نیز باعث تاری دید می شود.
دیابت
یکی دیگر از عواملی که احتمال بروز شب‌کوری را در افراد افزایش میدهد، بیماری دیابت است. عوارض چشمی بیماری قند به آسیب عروق خونی شبکیه منجر میشود که در اصطلاح رتینوپاتی دیابتی نامیده میشود. ناگفته نماند سن بیمار و مدت‌زمان ابتلا به بیماری نیز نقش مهمی در آسیب شبکیه و شدت اثر آن دارد. بی‌شک، هرچه طول بیماری دیابت بیشتر باشد، احتمال آسیب به شبکیه چشم و شدت آن بیشتر است. تشدید آثار دیابت در شبکیه منجر به بسته شدن مویرگ‌های چشم، پارگی و خونریزی رگ‌ها میشود و درنتیجه خون به شبکیه نمی‌رسد و عروق غیرعادی در شبکیه ظاهر میشود. این عروق نابجا بافت‌های غیرعادی ایجاد می‌کنند که شبکیه را تحت کشش قرار داده و از جای خود جدا می‌کنند. به این ترتیب دید شخص را به‌شدت کاهش میدهد.
نزدیک بینی
نزدیک‌بینی یک بیماری نیست، بلکه یک عارضه است. بر خلاف افراد دوربین که کره چشم کوچک‌تری دارند، افراد مبتلا به میوپیا به طور معمول کره‌ی چشم بزرگ‌تری دارند. این افراد به وضوح قادر به دیدن اشیاء نزدیک هستند، در حالی که اشیاء در فواصل دورتر تار به نظر می‌رسند. این مشکل با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی قابل اصلاح است.
علت بیماری
شب کوری (nyctalopia) یا ضعف سازگاری با تاریکی، به‌علت اختلال سلول‌هایی در شبکیه‌ی چشم است که مسئول دید در روشنایی اندک هستند. شب کوری ممکن است نشانه‌ی بیماری‌های مختلف اکتسابی یا مادرزادی باشد.
علت‌های اکتسابی
آب مروارید (cataracts): افراد مبتلا به آب‌مروارید اغلب و به‌ویژه در شب نمی‌توانند به‌خوبی کتاب بخوانند، رانندگی کنند و حالت‌های چهره را تشخیص بدهند.
نزدیک‌بینی (myopia): گاهی علت شب کوری، نزدیک‌بینی درمان‌نشده است.
مصرف بعضی داروها: بعضی داروهای آب‌سیاه یا گلوکوم (glaucoma) مردمک چشم را ضعیف و دید در شب را با مشکل مواجه می‌کنند.
کمبود ویتامین A: شب کوری یکی از اولین نشانه‌های کمبود ویتامین A است که معمولا با سوء‌تغذیه در ارتباط است. کمبود ویتامین اغلب در کودکانی رخ میدهد که دچار سوء‌تغذیه هستند. این کودکان آن‌قدر کم‌سن‌وسال هستند که نمی‌توانند مشکل دیدشان در شب را تشخیص بدهند یا مشکل بینایی خود را بازگو کنند.
علت‌های مادرزادی.
شب کوری مادرزادی، با یا بدون نزدیک‌بینی: این مورد به گروهی از اختلالات ناهمگن ژنتیکی (جهش ژنتیکی) برمی‌گردد. نوعی از شب کوری مادرزادی (choroideremia) فقط روی جنس مذکر اثر می‌گذارد؛ جنس مؤنث حامل ژن‌های مربوطه است، اما نشانه‌های این بیماری را ندارد؛
رتینیت پیگمنتوزا (Retinitis pigmentosa): این بیماری چشمی درنتیجه‌ی چندین نقص چشمی اتفاق می‌افتد که منجر به آسیب شبکیه میشوند. افراد مبتلا ممکن است در شب یا روشنایی کم، کاهش دید داشته باشند؛ حتی ممکن است در دید میانی و جانبی نیز مشکل داشته باشند. نشانه‌های این بیماری در دوران کودکی قابل شناسایی هستند، اما اغلب در بزرگسالی آشکار میشوند.
سندرم آشر (Usher syndrome): این سندرم با کاهش شنوایی و رتینیت پیگمنتوزا شناخته میشود و همان‌طور که قبلا گفتیم ممکن است باعث شب کوری شود.
کمبود ویتامین A
ویتامین A یا همان رتینول یک ماده مغذی اساسی برای بینایی است. به عنوان مثال ، پروتئینی را تشکیل می دهد که نور را در شبکیه جذب می کند و از عملکرد چشم پشتیبانی می کند. کمبودهای ویتامین A می تواند تأثیر جدی در بینایی داشته باشد.
رتینیت پیگمنتوزا
رتینیت پیگمنتوزا یک گروه از اختلالات چشمی مرتبط با هم میباشندکه باعث از دست دادن بینایی پیشرونده میشوند. این بیماری ، شبکیه که لایه ای از بافت حساس به نور در پشت چشم میباشد را تحت تاثیر قرار میدهد. در افراد مبتلا به رتینیت پیگمنتوزا از دست دادن بینایی در سلول های حساس به نور شبکیه رخ میدهد و به تدریج بدتر میشود.
درمان بیماری
روش‌های درمان شب کوری با توجه به علت آن متفاوت است. اگر علت آن آب مروارید باشد، جراحی ممکن است بهترین راه حل باشد، یا اگر علت آن نزدیک بینی باشد، شاید به یک نسخه جدید پزشکتان نیاز داشته باشید. اگر در اثر دارو یا کمبود ویتامین آ رخ داده باشد، داروهای جدید یا مکمل‌ها برای شما تجویز خواهد شد. اگر شب کوری شما در اثر بیماری رتینیت پیگمنتوزا یا سندرم یوزر رخ داده باشد، پزشک شما می‌تواند گزینه‌های درمانی را برای علائم خاص شما پیشنهاد کند.
یکی از بزرگترین چالش‌های افراد مبتلا شب‌کوری، رانندگی در شب است. در این مقاله چند روش برای آسان‌تر کردن این کار به شما ارائه می‌دهیم:
چراغ‌های جلو و شیشه جلوی ماشین خود را تمیز نگه دارید تا چراغ‌ها بتوانند نور بیشتری از خود ساتع کنند و میزان روشنایی زننده‌ای که در شیشه جلوی اتومبیل در اثر تابش نور از گرد و خاک و کثیفی ایجاد میشود کاهش یابد.
چراغ‌های جلوی اتومبیل خود را تراز کنید تا در حد امکان جاده را روشن کنند (در مقابل چراغ‌های روشن اتومبیل‌های مقابل شما).
آینه عقب اتومبیل خود را تنظیم کنید. برخی از آینه‌های عقب دارای تنظیمات مناسب برای رانندگی در شب هستند تا میزان روشنایی چراغ اتومبیل‌های پشت سر شما را کاهش دهند. بررسی کنید که آیا آینه شما قابلیت این تنظیم را دارد یا خیر. اگر اینطور نیست، حتما یکی از این آینه‌ها را برای اتومبیل خود تهیه کنید.
روی خطوط وسط جاده و سایر نشانگرهای جاده متمرکز شوید. نکته اصلی اینجاست که مستقیماً به چراغ‌های موجود در جاده نگاه نکنید، بلکه روی نقاطی که نور آنها را روشن می‌کند تمرکز کنید، مانند خطوط جاده.
هنگامی که علت کمبود ویتامین A است ، درمان شامل اضافه کردن بیشتر ویتامین A به رژیم غذایی است. منابع خوب ویتامین A عبارتند از:
تخم مرغ
غلات غنی شده
شیر غنی شده
سبزیجات و میوه های نارنجی و زرد
روغن کبد ماهی کاد
سبزیجات
جراحی چشم ممکن است در موارد شدیدتر ضروری باشد. به عنوان مثال ، لیزیک نوعی جراحی است که برای بهبود بینایی ، شکل قرنیه را تغییر می دهد. انواع دیگر جراحی ممکن است با هدف از بین بردن آب مروارید از چشم یا آزاد کردن فشار در چشم برای درمان گلوکوم انجام شود.
در بعضی موارد ممکن است کوری شب قابل درمان نباشد. رتینیت پیگمنتوزا در حال حاضر هیچ درمانی مؤثر ندارد ، اگرچه برخی از دستگاههای چشم و خدمات درمانی ممکن است علائم و کیفیت زندگی را بهبود ببخشند.
ممکن است اقدامات احتیاطی برای کاهش برخی از خطرات ناشی از کوری شب مفید باشد. این ممکن است به معنای رانندگی در شب یا اجتناب از ناوبری یا حرکت در تاریکی هر جا ممکن نباشد.
پیشگیری بیماری
رانندگی در شب برای این بیماران خطرناک است، زیرا سرعت واکنش راننده هنگام رانندگی به دید او بستگی دارد. حتی دید طبیعی در شب بسیار محدودتر از روز است. رانندگان مسن در مقایسه با جوان‌ترها، هنگام رانندگی در شب دید کمتری دارند. برای مثال راننده‌ی پنجاه ساله، به نوری دوبرابرِ راننده‌ی سی ساله نیاز دارد.
بهترین راهِ محافظت از خودتان دربرابر آسیب‌های ناشی از شب کوری، اجتناب از رانندگی در شب است. سعی کنید صرفا در طول روز رانندگی کنید. کسانی که به شب کوری دچارند ممکن است حتی زیر نورهای مصنوعی هم با مشکل مواجه شوند. اگر واجب است شب‌ها رانندگی کنید، نکاتی را برای ایمنی بیشتر رعایت کنید. مثلا با تمیز کردنِ شیشه‌ها و چراغ‌های جلوی خودرو، دید خود را افزایش بدهید؛ با سرعت کمتری رانندگی کنید تا در صورت بروز اتفاقات غیرمنتظره، بتوانید سریع‌تر واکنش نشان بدهید.
