تعریف بیماری
به ضخیم شدن یا سخت شدن شریان ها، آترواسکلروز گفته می شود، در ادامه علت ابتلا، عوامل تشدید کننده و درمان آترواسکلروز را مفصلا بیان میکنیم تا از خطرات فاجعه بار آن جلوگیری کنید. آترواسکلروزیس ناشی از تجمع پلاک در پوشش داخلی شریان ها می باشد.
پلاک از رسوب های مواد چربی، کلسترول، مواد زائد سلولی، کلسیم و فیبرین ساخته می شود. زمانی که پلاک در شریان ها جمع می شود، دیواره های شریان ضخیم و سفت می شوند. روند پیشرفت بیماری آترواسکلروزیس بسیار آهسته می باشد و ممکن است از کودکی آغاز شود. گرچه، گاهی می تواند پیشرفت سریعی نیز داشته باشد.
علائم بیماری
ترواسکلروز معمولاً تا زمانی که یک شریان را به شدت باریک کند یا آن را به طور کامل مسدود نماید، علائم و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند. بسیاری از ما از ابتلای خود به این عارضه، تا زمانی که دچار یک فوریت پزشکی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی نشویم، بی‌خبر هستیم.
اما بعضی از ما ممکن است علائم و نشانه‌های بیماری را داشته باشیم. علائم و نشانه‌های آترواسکلروز، به عروقی که به علت تصلب شرایین باریک شده‌اند، بستگی دارد.
عروق کرونر
شریان‌های کرونر، خون و اکسیژن را به قلب ما می‌رسانند. مسدود یا باریک شدن این عروق توسط پلاک (بیماری ایسکمیک قلب)، یک علامت شایع آنژین است. آنژین، درد یا احساس ناراحتی در قفسه سینه، ناشی از نرسیدن خون و اکسیژن به عضله قلب به میزان کافی است.
آنژین ممکن است به صورت فشار یا سنگینی در قفسه سینه، شانه‌ها، بازوها، گردن، فک یا پشت احساس شود. درد آنژین حتی ممکن است شبیه به سوء هاضمه باشد. معمولا این درد با فعالیت تشدید و با استراحت برطرف می‌شود. استرس عاطفی نیز می‌تواند باعث شروع درد شود.
تنگی نفس و آریتمی (اختلال در تعداد یا ریتم ضربان قلب) از دیگر علائم بیماری ایسکمیک قلب است.
شریان‌های کاروتید
شریان‌های کاروتید، خون حاوی اکسیژن را به مغز ما می‌رسانند. باریک یا مسدود شدن این شریان‌ها به‌وسیله‌ی پلاک ممکن است علائم سکته مغزی را به دنبال داشته باشد. این علائم عبارتند از:
- ضعف ناگهانی
- فلج (ناتوانی در حرکت) یا بی‌حسی صورت، بازوها یا پاها، به ویژه در یک طرف بدن
- گیجی
- مشکل در صحبت‌کردن یا درک گفتار
- اختلال در دید یک یا هر دو چشم
- مشکلات تنفسی
- سرگیجه، مشکل در راه رفتن، از دست دادن تعادل یا هماهنگی و زمین خوردن‌های بی‌دلیل
- افت سطح هوشیاری
- سردرد ناگهانی و شدید
- شریان‌های محیطی
پلاک ممکن است در شریان‌های اصلی خون‌رسان به پاها، بازوها و لگن تشکیل شود. باریک یا مسدود شدن این شریان‌های اصلی ممکن است باعث بی‌حسی، درد و حتی گاهی بروز عفونت‌های خطرناک شود.
شریان‌های کلیوی
شریان‌های کلیوی مسئول خون‌رسانی به کلیه‌های ما هستند. ایجاد پلاک در این شریان‌ها ممکن است منجر به بیماری مزمن کلیوی شود. بیماری مزمن کلیه باعث افت تدریجی و پیشرونده عملکرد کلیه می‌شود.
علت بیماری
دقیقاً مشخص نیست که آترواسکلروزیس چگونه شروع می شود و چه چیزی باعث بوجود آمدن آن می شود. در هر صورت، تجمع تدریجی پلاک یا ضخیم شدن ناشی از التهاب بر روی دیواره های داخلی شریان اتفاق می افتد و این امر خون رسانی و تأمین اکسیژن کافی را به اندام های حیاتی بدن را کاهش می دهد.
عواملی که ابتلا به آترواسکلروز را سرعت میبخشند.
سطوح تری گلیسیرید و چربی بالا
فشار خون بالا
سیگار کشیدن
دیابت نوع ۱
چاقی
کم تحرکی
رژیم غذایی با چربی اشباع شده بالا
عوارض بیماری
با گذشت زمان، یک پلاک حاوی کلسترول، ماکروفاژها، کلسیم و دیگر مواد خونی ساخته می شود. گاهی اوقات، هنگامی که پلاک به اندازه معینی می رسد، رشد آن متوقف شده و هیچ مشکلی را برای فرد ایجاد نمی کند.
با این حال، گاهی اوقات نیز پلاک سبب گرفتگی شریان شده و جریان خون را در بدن مختل می کند. این وضعیت احتمال تشکیل لخته های خونی را افزایش می دهد که می تواند به شرایطی مرگ آور منجر شود.
در برخی موارد، در نهایت پلاک شکسته می شود. در صورتی که این اتفاق بیفتد، پلاکت ها در آن ناحیه جمع شده، به یکدیگر چسبیده و لخته های خونی را تشکیل می دهند.
این وضعیت می تواند سبب مسدود شدن شریان شده و به عارضه ای کشنده مانند سکته مغزی و حمله قلبی منجر شود. این بیماری می تواند تمامی شاخه های شریانی را تحت تاثیر قرار دهد اما به طور کلی شریان های بزرگ تر و با فشار خون بیشتر را درگیر می کند.
پیشگیری و تشخیص بیماری
پیشگیری از آترواسکلروز
شما می توانید با به حداقل رساندن عوامل خطر، از آترواسکلروزیس جلوگیری کنید یا بروز آن را به تعویق بیندازید. اقداماتی از جمله سبک زندگی سالم، رژیم غذایی سالم، کاهش وزن، فعالیت بدنی و سیگار نکشیدن می توانند احتمال بروز آترواسکلروزیس را کاهش دهند.
یک رژیم غذایی سالم شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست، غذاهای دریایی و لبنیات بدون چربی یا کم چربی می باشد. در یک رژیم غذایی سالم، میزان سدیم، قندهای تصفیه شده و چربی های جامد نیز محدود می شوند.
اگر شما به علت سابقه ی خانوادگی یا کلسترول بالا، در معرض ابتلا به آترواسکلروزیس قرار دارید، مصرف منظم داروهایی که برای درمان آترواسکلروز تجویز شده، اهمیت زیادی دارد.
درمان آترواسکلروز چیست
درمان تصلب شرایین برای جلوگیری از بروز عوارض آن ضروری است. گزینه های درمانی می توانند شامل تغییرات در سبک زندگی، دارو های مختلف و مداخلات جراحی شوند.
با این حال ضروری است، پزشک تصلب شرایین را به درستی تشخیص دهد تا از بازگشت شریان ها به حداکثر توانایی خود اطمینان حاصل شود.
طیف روش های درمانی تصلب شرایین شامل موارد زیر می شوند:
داروی ضد انعقاد عروق
دارو های ضد پلاکت می توانند از تشکیل پلاک پیشگیری کرده و یا به جلوگیری از تشکیل لخته های خونی کمک کنند. دیگر دارو ها مانند استاتین ها، می توانند برای کاهش کلسترول تجویز شوند. همچنین، دارو های مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین می توانند به کاهش فشار خون کمک کنند.
جراحی
موارد شدید تصلب شرایین می توانند توسط فرایند های جراحی مانند آنژیوپلاستی یا پیوند بای پس عروق کرونر درمان شوند.
آنژیوپلاستی شامل منبسط کردن شریان و باز کردن انسداد می شود تا به این ترتیب خون بتواند دوباره به طور مناسب جریان داشته باشد.
پیوند بای پس عروق کرونر یک نوع دیگر از جراحی است که می تواند با استفاده از شریان هایی در دیگر نواحی بدن و پیوند آن ها برای دور زدن شریان های قلب، جریان خون را به قلب افزایش بخشد.
معجون سیر و لیمو درمان گرفتگی عروق ؟!
توصیه های سلامتی زیادی در مورد نوع تغذیه و فعالیت روزانه برای پیشگیری و درمان گرفتگی عروق وجود دارد، اما هیچ کدام به اندازه معجون سیر و لیمو برای درمان گرفتگی عروق قلب معروف نیست.
