تعریف بیماری
بیماری عروق کرونر زمانی رخ میدهد که شریان های کرونر- رگهای اصلی خون که با رساندن خون، اکسیژن وموادمغذی قلب را حمایت می کنند-آسیب دیده یا معیوب شوند. معمولاً کلسترول شامل رسوبات (پلاک) روی سرخرگها را مقصر اصلی ایجاد این بیماری می دانند. پلاکها که انباشته شوند سرخرگهای کرونر را تنگ کرده و باعث میشوند قلب خون کمتری دریافت کند. نهایتاً این جریان خون کاهش یافته ممکن است باعث درد قفسه ی سینه (آنژین) کوتاهی تنفس یا دیگر علایم و نشانه های بیماری عروق کرونر شود. یک انسداد کامل میتواند باعث حمله قلبی شود.
بیماری عروق کرونر چون اغلب درطی چندین دهه ایجاد میشود بدون توجه باقی مانده تا زمانی که باعث ایجاد حمله قلبی شود، اما راهکارهای زیادی برای پیشگیری و درمان این بیماری وجود دارد که اولین قدم شروع یک سبک زندگی سالم میباشد.
علائم بیماری
اگر سرخرگهای کرونر تنگ شوند نمیتوانندخون حاوی اکسیژن را به قلب برسانند- بخصوص زمانی که ضربان بالا تر است ، مثلا هنگام وزرش. همزمان با تشکیل پلاکها در سرخرگهای کرونر علایم این بیماری ظاهر می شوند، شامل :
درد قفسه سینه (آنژین) : ممکن است بیمار در قفسه سینه احساس تنگی و فشار کند، مثل اینکه یک نفر روی قفسه سینه شما ایستاده است. دردی که معمولاً با استرس های فیزیکی یا احساسی برانگیخته شود، بعنوان آنژین شناخته میشود. معمولاً این درد در طی چند دقیقه بعد از توقف فعالیت پراسترس، از بین می رود. در بعضی از افراد معمولاً زنان ،این درد ممکن است زود گذر،شدید و گاهی به شکم ،پشت و بازو نیز کشیده شود.
کوتاهی تنفس: اگر قلب نتواند خون کافی را برای احتیاجات بدن تامین کند، ممکن است کوتاهی تنفس یا خستگی شدید ایجاد شود.
حمله قلبی: زمانی حمله قلبی رخ می دهد که سرخرگهای کرونر بسته شده باشند. علایم و نشانه های آن عبارتند از: احساس سنگینی در قفسه ی سینه، درد در بازو یا کتف و گاهی همراه با کوتاهی تنفس و تعریق. احتمالاً زنان تا حد بیشتری نسبت به مردان انواع علایم و نشانه های حمله ی قلبی را تجربه میکنند شامل تهوع و درد درناحیه ی پشت یا فک. گاهی اوقات ممکن است حمله قلبی بدون علایم مشهود رخ دهد.
علت بیماری
استدلال می شود که بیماری عروقی کرونر با آسیب یا جراحت به لایه داخلی سرخرگ کرونر شروع می شود ،یا حتی گاهی از زمان کودکی. فاکتورهای احتمالی ایجاد این آسیبها دیده می شود که شامل موارد زیر هستند :
• استعمال دخانیات
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت
• اشعه درمانی به قفسه سینه ،که در انواع معینی از سرطان ها استفاده می شود.
همین که دیواره ی داخلی یک سرخرگ آسیب ببیند، رسوبات چربی (پلاک های) ساخته شده از کلسترول و دیگر ضایعات بافت سلولی تمایل به تجمع در محل صدمه، در پروسه ای به نام تصلب شرایین، پیدا می کنند. اگر سطح این پلاک ها گسیخته یا پاره شود، سلول های خونی بنام پلاکت ها در محل انبوه می شوند تا سرخرگ را تعمیم کنند. این تجمع پلاکت ها می تواند سرخرگ را بسته و منجر به حمله ی قلبی شود
عوارض بیماری
بیماری عروق کرونر می تواند منجر به موارد زیر گردد :
• درد قفسه سینه (آنژین): زمانیکه سرخرگ های کرونر تنگ شوند اگر احتیاج بالا رود قلب خون کافی دریافت نمی کند، خصوصا در طی فعالیت فیزیکی که باعث آنژین یاکوتاهی تنفس می شود.
• حمله قلبی: اگر پلاک کلسترول پاره شود و یک لخته خونی تشکیل شود، انسداد کامل سرخرگ قلبی ممکن است سبب حمله قلبی شود. عدم جریان خون به قلب ،به عضلات قلب آسیب وارد می کند. میزان این آسیب به درمان هرچه سریع تر بستگی دارد.
• نارسایی قلبی: اگر برخی قسمت های قلب به طور مزمن به علت کاهش جریان اکسیژن و مواد مغذی محروم شده باشند و یا اگر با یک حمله ی قلبی آسیب دیده باشد، قلب برای پمپ کافی خون به قلب ضعیف میشود که به این بیماری نارسایی قلبی گفته میشود.
• ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی): تامین نا کافی خون به قلب یا آسیب به بافت قلب میتواند با پالس های الکتریکی قلب تداخل پیدا کرده و باعث آریتمی شود
پیشگیری و تشخیص بیماری
سبک زندگی سالم به پاکسازی سرخرگها از پلاک کمک میکند. جهت بهبود سلامت قلب فرد می بایست:
• سیگار را ترک کند.
• بیماری هایی همچون فشار خون بالا ،کلسترول بالا ودیابت را کنترل کنید.
• فعالیت فیزیکی داشته باشید.
• غذاهای کم چرب و کم نمک مصرف کنید.
• در وزن سالم بمانید.
• استرس را مدیریت کنید.
درمان دارویی
دارو ها ی کاهنده کلسترول : این دارو کاهش مقدار کلسترول خون ، به خصوص CDL مواد اولیه را که در سرخرگ رسوب می کند را کم می کند. هم چنین به افزایش مقدارHDL نیز کمک می کند پزشک از میان گروهی از دارو ها ، شامل استاتین ،نیاسین، فیبراتها و اسید های صفراوی انتخاب می کند .
آسپرین : احتمالاً پزشک توصیه به دریافت روزانه آسپرین یا دیگر رقیق کننده های خون می کند که این می تواند تمایل به انعقاد خون را کاهش دهد و به جلوگیری از انسداد عروق کرونر کمک می کند. اگر شما سابقه حمله قلبی دارید، آسپرین از حمله های بعدی جلوگیری می کند.
بتابلوکرها این دارو ها میزان ضربان قلب و فشار خون را کم کرده که منجر به کاهش نیاز قلب به اکسیژن می شود در صورت داشتن سابقه قبلی حماه قلبی ، مصرف بتابلوکرها ریسک حمله های بعدی را کم می کند.
نیترو گلیسیرین : اسپری و قرص های نیترو گلیسیرین درد قفسه سینه را از طریق باز کردن سرخرگ های کرونرو کاهش نیاز قلب به اکسیژن ،انجام می دهد .
مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیو تانسین (ACE)و بلوکرها رسپتور آنژیو تانسین (ARBS) : این داروها فشار خون را کاهش داده و از پیشرفت بیماری های عروقی کرونر جلوگیری می کند.
مسدود کننده های کانال کلسیم: این دارو ها، عضلاتی را که سرخرگ های قلب را احاطه کرده است، ریلکس کرده و باعث باز شدن مجراها و افزایش جریان خون به قلب میشود. اینها همچنین فشار خون بالا را کنترل می کند.
روش های بهبود و ترمیم جریان خون
گاهی برخی از درمان های تهاجمی نیاز می شوند، که به چندین مورد اشاره شده است:
آنژیو پلاستی و ریوسکولاریزیشن زیر پوستی کرونر (استنت): در این روش پزشک یک کاتنتر بلند و نازک را در میان سرخرگ تنگ شده قرار می دهد . یک سیم با بالونی توخالی به کاتتر در ناحیه تنگ شده وارد می کنند . پس از آن بالن را باد کرده رسوبات را در برابر دیواره های سرخرگ فشرده می کنند . اغلب استنت را جهت باز نگه داشتن سرخرگ می گذارند. برخی از استنت ها دارو را برای کمک به باز نگه داشتن سرخرگ به آرامی رها می کنند.
عمل بای پس سرخرگ های کرونر: جراح از یک مجرا در قسمت دیگری از بدن برای بای پس سرخرگ ها ی کرونر مسدود استفاده می کند ، این اجازه میدهد که خون در اطراف سرخرگ تنگ یا مسدود جریان یابد بدین دلیل که این عمل قلب باید باز انجام شود اغلب زمانی که چندین سرخرگ تنگ شده باشد عمل جراحی صورت می گیرد.
دارو ها ی جایگزین
اسید های چرپ امگا-۳ :نوعی از اسید چرب غیر اشباع هستند که برای کاهش التهاب در بدن به عنوان فاکتوری در بیماری عروقی کرونر همکاری می کند . ماهی و روغن های ماهی منابع غنی از اسید های چرب امگا ۳-هستند. ماهی های چرب همچون سالمون ،شاه ماهی و در حد کمتری ماهی تن ،حاوی بیشتر ین مقدارامگا۳- و در نتیجه بیشترین مزیت هستند. مکمل های روغن ماهی ممکن است مفید باشند اما شواهد مصرف ماهی محکم تر است .
بذر کتان وروغن کتان: اگرچه دارای اسیدهای چرب مفید امگا-۳ هستند ولی با این وجود مطالعات این منابع را به اندازه ی ماهی موثرنیافته اند، هم چنین پوسته دانه بذرک خام حاوی فیبر محلول است که به کاهش کلسترول خون کمک میکند .
دیگرمنابع غذایی اسیدهای چرب امگا-۳: شامل گردو روغن کانولا، دانه ی سویا و روغن دانه ی سویا. این مواد غذایی نسبت به ماهی و روغن ماهی حاوی مقادیر کمتری از امگا-۳هستند و شواهد محکمی دال برتاثیر بر سلامت قلب وجود ندارد.
دیگر مکمل های کاهنده ی کلسترول وفشار خون عبارتند از:
الفالینولنیک اسید ALABARLEY,،,ARTICHOKE سبوس جو، سیر، سیستوستانول BLONDPSYLLIUM,COCOAکوآنزیم کیوتن، بتا سیسترول
