گروه دارویی
پیشینه دارو
مگلومین کامپاند – Meglumine Compound حاوی ید آلی بعد از ورود به بدن از عبور اشعه X در ان قسمت از بدن جلوگیری می کند و باعث مشخص شدن نواحی مذکور از سایر قسمت های بدن می شوند.
موارد مصرف
مگلومین کامپاند – Meglumine Compound (دیاتریزوات مگلومین و لودیپامید مگلومین) ماده حاجب اشعه X و عامل کنتراست در پرتونگاری از دستگاه گوارش، بدن، رحم و لوله فالوپ است. این دارو سطح مجاری مختلف بدن (صفرا، مجاری ادراری، قلب و عروق) را پوشانده و به آن ها اجازه می‌دهد تا به روش سی تی اسکن یا دیگر روش های رادیولوژی (اشعه ایکس) بررسی شوند و برای کمک به تشخیص اختلالات خاص مفصلی، گوارشی، صفراوی، قلبی و عروقی و همچنین مغزی استفاده می‌شود.
عوارض دارو
عوارض جانبی معمولاً به غلظت دارو، ویسکوزیته، میزان و سرعت تجویز بستگی دارد. به دلیل مقادیر کم ید موجود در فراورده یا آزاد شده از آن ممکن است موجب پرکاری غده تیروئید گردد. در صورت تزریق این دارو با غلظت ۶۰% در داخل فضای زیر عنکبوتیه ممکن است تشنج و مرگ بروز کند. بروز نارسائی حاد کلیوی پس از تزریق داخل عروقی دیاتریزوات در طول پرتونگاری دفعی از مجاری ادراری به خصوص در بیماران مبتلا به آسیب کلیوی ناشی از بیماری های دیگر گزارش شده است.
واکنش های آلرژیک کاذب، ضعف شدید و غیر عادی ناشی از کاهش فشار خون، خس خس یا اشکال در تنفس، احساس گرمی و برافروختگی غیر عادی پوست، تهوع و استفراغ، اسهال، طعم فلزی، سرگیجه، سردرد، التهاب بینی، سرفه، خارش، اختلال بینائی، عطسه، بزرگی غدد بزاقی، کاهش یا افزایش ضربان قلب، اختلالات ECG، آریتمی قلبی، شک و ایست قلبی از عوارض عمومی نسبتاً شایع هستند. از عوارض موضعی می توان از درد وآسیب بافتی در ناحیه تزریق، ترومبوفلبیت، ترومبوزیس، اسپاسم وریدی و آمبولیسم نام برد.
هشدار دارویی
-با مصرف دیاتریزوات مگلومین تزریقی به خصوص در صورت تزریق های مکرر، احتمال بروز تشنج در شیرخواران وجود دارد.
-به علت اثر اسموتیک این دارو ها در دفع و از دست رفتن آب بدن از طریق ادرار، در شیر خواران، خردسالان یا بیماران سالخورده، به خصوص در صورت ابتلا به پرادراری، کم ادراری، دیابت یا کاهش قبلی آب بدن ممکن است بدتر شود. به منظور جلوگیری از دهیدراتاسیون، باید قبل از آزمایش به مقدار کافی مایعات به بیمار داده شود. احتمال بروز نارسائی کلیوی در بیماران سالخورده بیشتر است.
-در صورت وجود تصلب شرائین مغزی، افزایش فشار داخل جمجمه، ضایعات اولیه یا متاستاتیک مغز با احتیاط مصرف گردد.
-به دلیل حساسیت متقاطع، بیماران حساس به مواد حاجب رادیواکتیو ید دار ممکن است نسبت به این دارو نیز حساسیت نشان بدهند.
-در میلوگرافی یا معاینه کیست ها یا سینوس های پشتی که ممکن است با فضای زیر عنکبوتیه مرتبط باشند، استفاده از این مواد حاجب توصیه نمی شود.
-برای جلوگیری از آسپیراسیون محتویات معده پیش از انجام آزمون غذا مصرف نشود، اما خوردن مایعات رقیق منعی ندارد.
-مصرف ترکیبات حاجب یددار ممکن است با آزمون های عملکرد تیروئید، شمارش گلبول ها، آزمایشات انعقاد خون و بعضی از آزمون های خاص ادرار، تداخل داشته باشد.
-قبل از تجویز مقدار اصلی، تزریق داخل وریدی ۱-۵/۰ میلی لیتر از فرآورده به منظور آزمون حساسیت توصیه می شود. اگر چه وسایل لازم برای جلوگیری از واکنش های حساسیتی باید در دسترس باشند.
-در افراد خیلی جوان یا پیر و بیماران ناتوان، بیماران مبتلا به فشار خون بالا، نارسائی کبدی، بیماری قلبی پیشرفته، فئوکروموسیتوم، کم خونی داسی شکل، پر کاری غده تیروئید و بیماران مستعد به ابتلا به نارسائی کلیوی احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد.
تداخلات دارویی
مصرف همزمان با دارو های تنگ کننده عروق می تواند خطرات بروز اثرات عصبی این دارو را افزایش دهد. مصرف همزمان با آنتاگونیست های بتا باعث بروز واکنش های آنافیلاکتوئید می گردد. مصرف این دارو با دارو های خوراکی پرتونگاری کیسه صفرا احتمال سمیت کلیوی را افزایش می دهد. مصرف همزمان این دارو با دارو های ضد فشار خون بالا، باعث افت شدید فشار خون می شود. تجویز اینترلوکین ۲ با این دارو، احتمال بروز عوارض تأخیری مواد حاجب داخل وریدی را افزایش می دهد.
اشکال دارویی
Gastrografin) Oral sol : 76%) (Meglumine Diatirzoate 66% + sodium Diatrizoate 10%) Hypaque -76 )inj (20ml,100ml) :76%) (meglumine Diatrizoate 66%+sodium Diatrizoate 10%) Renografin -60) inj (20ml) :60%) (Meglumine Diatrizoate 52.1 % +sodium Diatrizoate 7.9%)
