گروه دارویی
پیشینه دارو
بی کربنات سدیم – Sodium Bicarbonate غلظت بی کربنات پلاسما را افزایش داده، زیادی یون هیدروژن را بافره می نماید و pH خون را افزایش می دهد و در نتیجه تظاهرات بالینی اسیدوز را برطرف می کند. به عنوان قلیایی کننده ادرار، این دارو دفع یون های بی کربنات آزاد را افزایش داده و بنابراین pH ادرار را بالا می برد.
موارد مصرف
بی کربنات سدیم – Sodium Bicarbonate برای کاهش خطرات اسیدوز متابولیک در بیماری شدید کلیوی، بی کفایتی عروق ناشی از شوک یا دهیدراسیون شدید، ایست قلبی و اسیدوز لاکتیک اولیه شدید، به عنوان داروی کمکی در اسهال های شدید(که مقدار زیادی بی کربنات از دست رفته است)، در درمان مسمومیت با دارو ها از جمله باربی تورات ها یا سالیسیلات ها و همچنین به عنوان قلیایی کننده ادرار برای افزایش حلالیت سولفونامید ها و پیشگیری از تشکیل کریستال و آسیب احتمالی کلیوی مصرف می شود. بی کربنات سدیم، برای کنترل زیادی پتاسیم خون در موارد اضطراری مصرف می شود.
عوارض دارو
-CHFتشدید شده، خونریزی مغزی، ادم، هایپرناترمی، هایپوکلسمی، هایپوکالمی، آلکالوز متابولیک، علائم شبه کزاز.
هشدار دارویی
۱.این دارو در موارد زیر باید با احتیاط مصرف شود:
بی ادراری یا کم ادراری، حالات مرضی احتباس سدیم همراه با خیز( مانند سیروز کبدی، نارسایی احتقانی قلب، عیب کار کلیه و توکسمی آبستنی) و زیادی فشار خون.
۲.از آنجا که اسید متابولیک با تخلیه سدیم همراه است، بهتر است ابتدا با انفوزیون وریدی کلرور سدیم ایزوتونیک، کاهش سدیم خون را جبران نمود، مشروط بر این که کلیه ها تحت تأثیر قرار نگرفته و اسیدوز نیز آنقدر شدید نباشد که سبب بروز عیب کار کلیه شود. در چنین شرایطی، استفاده از محلول ایزوتونیک کلرور سدیم به تنهایی می تواند مؤثر باشد و سبب برقراری مجدد توانایی کلیه برای ایجاد بیکربنات شود.
. در اسیدوز کلیوی یا اسیدوز متابولیک شدید(به عنوان مثال در حالتی که pH خون کمتر از ۱/۷ است)، محلول بی کربنات سدیم همراه با کلرور سدیم انفوزیون می شود.
۴.درمان دراز مدت با بی کربنات سدیم توصیه نمی شود، زیرا خطر بروز آلکالوز متابولیک یا افزایش بیش از حد سدیم وجود دارد.
۵.مصرف مقادیر بیش از حد ممکن است موجب بروز کمی پتاسیم خون شود و بیمار را در معرض خطر آریتمی قلبی قرار دهد.
۶.تزریق سریع دارو، ممکن است موجب بروز آلکالوز شدید و احتمالاً تحریک پذیری زیاد یا تتانی شود.
تداخلات دارویی
-مهم ترین تداخلات این دارو عبارتند از:
-در صورت قلیایی شدن ادرار، بیکربنات سدیم نیمه عمر کینیدین، افدرین و سودوافدرین را بالا برده و دفع تتراسیکلین‌ها، سالیسیلات‌ها، کلرپروپامید و لیتیم را افزایش می‌دهد.
-مصرف این دارو همراه با کورتیکواستروئید ها ممکن است احتباس سدیم را افزایش دهد.
-مهارکننده‌های ACE می‌توانند منجر به عدم تحمل به دارو و بروز واکنش های جانبی آلرژیک شوند و مصرف همزمان آن ها باید با احتیاط صورت گیرد.
اشکال دارویی
پودر کریستالی سفید و بی بو و قطره
