تعریف بیماری
هاری – Rabies یکی از انواع بیماری های عفونی است که در اثر ویروسی از خانواده رابدو ویریده ایجاد می‌شود. این ویروس در تمام حیوانات خونگرم از جمله در انسان می‌تواند ایجاد بیماری کند.
ویروس از بزاق حیوان هار و محل گازگرفتگی وارد بدن شده در ماهیچه ها به سمت اعصاب انتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌نماید. هاری – Rabies یک بیماری ویروسی کشنده است که مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی بوده و انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و غالباً از طریق گزش به آن مبتلا می‌شوند.
انواع بیماری
هاری ساکت
هاری خشمگین
علائم بیماری
هنگامی که ویروس وارد بدن می‌شود، از طریق اعصاب به مغز مهاجرت می‌کند. علائم بیماری هاری – Rabies در سگ‌ها، گربه‌ها و راسوها ممکن است متفاوت باشد که عمدتا شامل ترس، حالت تهاجمی، ریزش بزاق از دهان، بلع سخت، گیج بودن و تلوتلو خوردن و تشنج است.
علائم بیماری هاری در حیوانات وحشی مبتلا ممکن است تنها شامل اختلالات رفتاری باشد. برای مثال حیوانی که به طور معمول فقط در شب‌ها دیده می‌شود به صورت سرگردان در طول روز دیده می‌شود. علاوه بر علائم هاری ذکر شده در سگ و گربه، اسب، گاو، گوسفند و بز ممکن است گوشه گیر شوند، به خود آسیب برسانند و یا به نور حساس شوند.
عامل بیماری
عامل بیماری هاری – Rabies چند ویروس RNA دار تک رشته‌ای از خانواده رابدوویریده است با ورود ویروس به سلول‌های ماهیچه‌ای یا عصبی تکثیر ویروس آغاز می‌شود. این ویروس‌ها با اتصال به گیرنده‌های سطحی سلول از جمله گیرنده سلولی استیلکولین وارد سلول میزبان می‌شوند و به سلول‌های عصبی می‌روند. ویروس هاری در حرارت ۵۰ درجه سانتی گراد در مدت ۱۵ دقیقه و در حرارت ۶۰ درجه در مدت ۳۵ ثانیه و در حرارت ۱۰۰ درجه سانتیگراد در مدت چند ثانیه از بین می‌رود و برای ضدعفونی وسایل آلوده کافی ست چند دقیقه آنها را جوشاند یا با فنل و الکل شست‌وشو داد.
تشخیص بیماری
هیچ آزمایشی برای تشخیص مراحل اولیه عفونت هاری وجود ندارد. پس از شروع علائم، آزمایش خون یا بافت به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد شما به این بیماری مبتلا هستید یا خیر.
اگر شما توسط یک حیوان وحشی گزیده شده باشید، پزشک معمولا واکسن هاری را برای جلوگیری از عفونت قبل از ایجاد علائم، تجویز می کند.
درمان بیماری
درمان بیماری هاری – Rabies پس از گازگرفته شدن توسط حیوان هار صورت میگیرد و شامل دوزهای گلوبولین ایمنی هاری انسانی (HRIG) می‌باشد و باید در اولین فرصت تزریق شود.
دوز اول در همان لحظه و یا حداکثر در روز اول و سپس در روزهای ۳، ۷ و ۱۴ دوزهای بعدی برحسب روز اول تزریق خواهند شد.
از آنجایی که حیوان هار حداکثر ۱۰ روز زنده خواهد ماند بنابراین اگر پس از ۱۰ روز حیوان زنده ماند نیازی به تزریق دوز چهارم واکسن برای فرد گزیده شده وجود ندارد و همان ۳ دز کفایت می‌کند. (زنده ماندن حیوان پس از ۱۰ روز به این معنی است که حیوان مبتلا به هاری نبوده است.)
پیشگیری بیماری
افرادی که به دلیل شغلی مانند کارکنان آزمایشگاه تشخیص هاری – Rabies، دامپزشکان، افرادی تربیت سگ را به عهده دارند، افرادی که به غارها می‌روند؛ به طور کلی کسانی که به هر شکلی ممکن است با حیوانات در تماس باشد و مورد گازگرفتگی حیوانات قرار گیرند باید علیه بیماری هاری واکسینه شوند. افراد هر چهار سال بعد از اندازه‌گیری آنتی‌بادی در خون باید یک نوبت واکسن به عنوان یادآوری دریافت کنند. ایمن کردن سگ‌ها در جلوگیری از بیماری شدن انسان‌ها بسیار مؤثر است.
