تعریف بیماری
یکی از دلایل شایع مشکلات کمر و پا، صافی کف پا است. شاید ازنظر شما قوس کف پا نقش خاصی در بدن نداشته باشد اما صاف بودن پا و نبود قوس کف پا، سبب میشود تا فرد دچار مشکلات کمر و درد کف پا شود. صافی کف پا سبب میشود تا بدن نتواند وزن بدن را به‌خوبی تحمل کند، به همین دلیل فرد در هنگام ایستادن، درد زیادی را در ناحیه ساق و کف پا تحمل می‌کند.
قوس کف پا سبب میشود تا تاندون‌های پایین و کف پا به هم بچسبند و سبب فاصله در قسمت پایین پا شوند، از بین رفتن تاندون‌ها سبب از بین رفتن قوس پا میشود. برای جلوگیری از بروز عوارض از بین رفتن قوس پا باید به دنبال راه درمان کف پای صاف بود. با توجه به اهمیت درمان کف پای صاف، در ادامه‌ی مقاله، انواع روشهای درمان کف پای صاف را بررسی خواهیم کرد.
علائم بیماری
علائمی که ممکن است کودکان تجربه کنند شامل موارد زیر است:
درد، حساسیت و یا گرفتگی در یک یا هر دو پاها، به خصوص در قسمت پایینی پا
پاشنه‌هایی که به بیرون خم میشوند
تغییر در راه رفتن
درد و ناراحتی هنگام قدم برداشتن
والدین نیز ممکن است متوجه شوند فرزندشان از ورزش و سایر فعالیت‌های جسمی که ممکن است باعث ایجاد درد در پاها شود، فاصله می‌گیرند. اگر فرزند شما هر یک از این علائم را تجربه کرد، باید با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید. کودکان مبتلا به صافی کف پا ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند. افراد مبتلا به ائتلاف تارزال، پیوستگی غیرطبیعی دو استخوان در پاها، ممکن است قبل بلوغ، این علائم را تجربه کنند.
کودکان مبتلا به بیماری بنام تالوس عمودی مادرزادی، که باعث ظهور استخوانهای سفت و سخت میشود، ممکن است در شروع سن راه رفتن، علایم را تجربه کنند.
عوارض صافی کف پا
برخی از افراد با صافی کف پا هنگام تأخیر در درمان، عوارضی را تجربه میکنند. افرادی که مشکلات پا و مچ پا دارند ممکن است دریابند که صافی کف پا می تواند علائم را بدتر کنند. صافی کف پا تواند منجر به عوارضی مانند موارد زیر شود:
کف پای صاف می‌تواند فشار بیشتری به عضلات و مفاصل پا وارد کند.
صافی کف پا می‌تواند باعث ایجاد اسپلینت ساق پا شود، شرایطی که باعث درد در امتداد لبه داخلی استخوان درشت نی (ساق پا) میشود. ورزشکاران دارای صافی کف پا بیشتر دچار شکستگی استرس استخوانی میشوند.
افرادی که دارای پاهای کف صاف هستند و کفش مناسب نمی‌پوشند، شرایطی را ایجاد میکنند که به اسم بنونس شناخته می شود. این بیماری بر روی مفصل در پایه پنجه بزرگ پا تأثیر می‌گذارد.
صافی کف پا می‌تواند خطر ابتلا به تاندونیت را افزایش دهد، که به دلیل افزایش استرس روی پاشنه پا و مچ پا، تاندون آشیل را تحت تأثیر قرار میدهد.
صافی کف پا ممکن است باعث ایجاد انگشت چکشی شود، شرایطی که ناهنجاری در اثر پیچ خوردگی یا خم شدن در انگشتان پا رخ میدهد. انگشت چکشی به دلیل عدم تعادل در ماهیچه‌ها یا لیگامان‌هایی که انگشتان را صاف نگه دارند رخ میدهد
انواع صافی کف پا
صافی کف پای قابل انعطاف
صافی کف پا در بسیاری افراد از نوع صافی قابل انعطاف یا (Flexible flat foot) است. این افراد وقتی سرپا می ایستند کف پایشان صاف است ولی وقتی روی پنجه پا می ایستند یا وقتی که پایشان را از زمین بلند می کنند قوس کف پا تشکیل میشود. در واقع بسیاری، این وضعیت را اصلا بیماری ندانسته و ذکر میکنند همانطور که شکل صورت انسان ها با یکدیگر متفاوت است ممکن است شکل کف پایشان هم با هم متفاوت باشد.
صافی کف پای قابل انعطاف در بسیاری مواقع زمینه خانوادگی دارد یعنی برادر و خواهران یا فرزندان یا یکی از والدین فرد هم ممکن است این حالت را داشته باشد. صافی کف پا گاهی اوقات در حین بارداری یا در سنین بالا تشکیل می شود.
صافی کف پای بسیاری از بزرگسالانی که از دوران کودکی کف پایشان به طور انعطاف پذیر صاف بوده است، عارضه ای ارثی و مرتبط با شل بودن عمومی رباطه ا (لیگامان ها) است. مفصل های سراسر بدن، و نه فقط پای این افراد ، معمولا از انعطافپذیری و قابلیت حرکت بسیاربالایی برخوردار است.
صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید
گاهی اوقات صافی کف پا قابل انعطاف نیست به این معنا که وقتی پای بیمار روی زمین نیست هم قوس کف پا دیده نمی شود و یا موقعی که شست پای بیمار بهبالا می رود هم قوس کف پا ایجاد نمی شود. به این نوع از بیماری صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید Rigid flat foot می گویند. این نوع صافی کف پا نیاز به توجه بیشتر و درمان دارد. گاهی اوقات صافی کف پا همراه با سفت شدن تاندون آشیل است که در این مواقع هم پزشک معالج دقت بیشتری به وضعیت صافی کف پا می کند.
صافی کف پا از نوع قابل انعطاف بسیار شایعتر از نوع غیر قابل انعطاف یا ریجید است.
صافی کف پا در کودکان
اکثر کودکان بین ۱ تا ۵ سال دچار صافی کف پا هستند،که البته این بخشی از فرایند رشد طبیعی پاهای آنها است، و بیش از ۹۵ %از این کودکان در حین رشد صاحب قوس کف پایی طبیعی میشوند. اما ۵ %دیگر همچنان به صافی کف پا مبتلا خواهند بود. در اکثر موارد علت صافی کف پا، سست بودن اتصالات مفصلی میان استخوانهای مچ پا است. در این وضعیت رباط هایی که استخوانها را در کنار هم نگه میدارند شل بوده و هنگامی که کودک وزنش روی پایش قرار میدهد کشیده میشوند. همزمان که آنها رشد کرده و شروع به راه رفتن میکنند، بافتهای نرم موجود در کف پایشان هم سفت میشوند، که این باعث میشود قوس کف پا به تدریج شکل بگیرد.
هنگامی که یک کودک مبتلا به صافی کف پا میایستد، قوس کف پایش ناپدید میشود. اما در هنگام نشستن یا زمانی که کودک روی نوک پنجه هایش میایستد، قوس کف پا دوباره ظاهر میشود. معمولا والدین یا سایر اعضا خانواده نگران این هستند که مبادا پایین بودن غیرطبیعی ارتفاع قوس کف پای کودک یا عدم وجود آن منجر به ایجاد بدشکلی یا معلولیت های دائمی در او شود، که البته در اغلب موارد این نگرانیها بی مورد است.
تشخیص و درمان بیماری
درمان‌های بدون جراحی
اگر علائمی با صافی کف پا انعطاف پذیر دارید ، پزشکان ممکن است گزینه‌های درمانی غیر جراحی را توصیه کنند ، از جمله:
اصلاح فعالیت‌ها: فعالیت‌هایی را کاهش دهید که باعث درد شما میشود و از طولانی شدن راه رفتن و ایستادن برای استراحت قوس‌های خود جلوگیری کنید.
کاهش وزن: اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن کم کنید، زیرا قرار دادن بیش از حد وزن در قوس‌های شما ممکن است علائم شما را تشدید کند.
دستگاه های ارتوتیک یا کفی طبی: پزشکان می‌توانند کفی‌های طبی سفارشی را برای کفش‌های خود در اختیار شما قرار دهند تا از قوس‌ها پشتیبانی بیشتری کنند.
بی حرکتی: در برخی موارد، ممکن است لازم باشد از یک قلاب مخصوص راه رفتن استفاده شود یا از اونختن وزن کامل روی پا جلوگیری شود. برخی از تمرینات به درد کف پای صاف کمک میکنند.
داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن به کاهش درد و التهاب کمک میکنند.
فیزیوتراپی: ممکن است از اولتراسوند درمانی یا سایر روشهای فیزیوتراپی برای فراهم آوردن تسکین موقت استفاده شود.
اصلاح کفش: پوشیدن کفش‌هایی که قوس پا را پشتیبانی می‌کند ، برای هرکسی که کف پای صاف دارد، مهم است.
جراحی
روشهای جراحی برای اصلاح صافی کف پا شامل موارد زیر است:
ترمیم تاندون کشیده یا پاره شده.
یک یا چند استخوان در پا یا مچ پا را به هم بپیوندید.
برش و تغییر شکل استخوان برای اصلاح تراز.
استفاده از یک تاندون برای طولانی‌تر کردن یا تعویض دیگری
