تعریف بیماری
جفت سرراهی (Placenta Previa) یکی از مشکلات زایمان می‌باشد. جنین از طریق بند ناف به جفت متصل شده و مواد غذایی را از مادر دریافت می‌کند. در حاملگی معمولاً جفت در نیمه فوقانی رحم قرار دارد اما گاه جفت در قسمت تحتانی رحم قرار می‌گیرد و دهانه رحم (سرویکس) که محل خروج جنین هنگام زایمان است را به‌طور کامل یا ناقص مسدود می‌کند. به این حالت قرارگیری جفت، جفت سرراهی می‌گویند که ممکن است کامل یا ناقص باشد.
علائم بیماری
خونریزی از واژن: این نوع خونریزی در سه ماهه آخر حاملگی اتفاق می‌افتد و معمولاً بدون درد است.علت خونریزی اتساع دهانه رحم در سه ماهه سوم حاملگی است که جفت قادر به کشش نیست و دچار خونریزی می‌شود.همچنین فعالیت فیزیکی زیاد مادر و نزدیکی با وجود جفت سرراهی ممنوع است.
در یک مطالعه بین زنانی که با جفت سر راهی به بیمارستان مراجعه کرده بودند ۱۳ ٪ با درد زایمان، ۸۲ ٪ با خونریزی واژینال و ۵٪ با آبریزش مراجعه کرده بودند.
جفت سرراهی به خودی خود مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند ولی گاهی به خاطر خونریزیهای شدید مادر، پزشک مجبور به انجام زایمان قبل از موعد مقرر است. با این حال مرگ و میر اوایل نوزادی در جفت‌های سرراهی بالاتر از ده درصد است.
زایمان جفت سرراهی
در سه ماهه سوم حاملگی اگر مادر خونریزی داشته باشد معمولاً دو تشخیص محتمل است:
۱. جفت سرراهی
۲. دکولمان (کندگی) جفت (که اغلب خونریزی با درد و علائم استرس جنین همراه است)
باید مادر سریع به بیمارستان منتقل شود. در جفت سرراهی به خصوص اگر هفته ۳۷ به بعد باشد و خونریزی شدید باشد سزارین انجام می‌شود.اگر جفت سرراهی به‌طور کامل دهانه رحم را مسدود کند حتی بدون خونریزی نیز تنها راه به دنیا آمدن کودک سزارین است.
اگر سزارین به دلیلی (از جمله عدم دسترسی به جراح) مقدور نباشد برای زایمان طبیعی (در مواردیکه جفت سرراهی کامل نیست) در حالتیکه سر نوزاد ابتدا قرار دارد باید از فورسپس استفاده کرد و در شرایطی که پای نوزاد ابتدا نزول می‌کند (پرزانتاسیون بریج) باید نگران آسیب لگنی نوزاد بود.
در مادرانی که بارداری قبل از هفته سی ام باشد و مادر یا جنین دیسترس نداشته باشند نیاز به بستری نیست.
علل بیماری
جفت در محل جانشینی رویان در رحم رشد می کند و اگر رویان در قسمت تحتانی رحم جانشین شود، جفت نیز در نزدیکی سرویکس تشکیل شده و منجر به جفت سرراهی می شود.
بسیاری از موارد جفت سرراهی در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری تشخیص داده می شوند، اگر جفت به طور مشخص در نزدیکی سرویکس قرار نگرفته باشد و فقط کمی پایین تر باشد با بزرگ شدن رحم ممکن است به سمت بالا کشیده شده و از سرویکس دور شده و باعث اصلاح این وضعیت شود.
اگر جفت بطور کامل بر روی سرویکس باشد حتی با بزرگ شدن رحم این مشکل رفع نمی شود.
انواع جفت سرراهی که به طور مداوم در بارداری وجود دارد با موارد زیر مرتبط است:
اسکار( محل جراحی) درون رحم، مانند جراحی قبلی انجام شده بر روی رحم
جفت بسیار بزرگ، مانند بارداری های چندقلویی
داشتن سن ۳۵ سال و بالاتر مادر در طی بارداری
زایمان قبلی
درمان بیماری
درمان جفت سرراهی بستگی به فاکتورهای مختلف دارد که شامل:
مقدار خونریزی
توقف خونریزی
زمان باقیمانده از بارداری
سلامتی مادر
سلامتی جنین
موقعیت قرارگیری جفت و جنین
اگر خونریزی کمی داشتید یا اصلا خونریزی نداشتید پزشک معالج استراحت نسبی در منزل را توصیه خواهد کرد.
در برخی موارد ممکن است نیازمند استراحت مطلق در بارداری باشید و فقط در صورت لزوم بنشینید یا بایستید.
ممکن است پزشک شما را از داشتن رابطه جنسی منع کند زیرا منجر به شروع خونریزی می شود.
باید از ورزش نیز اجتناب کنید.
برای مواقع اورژانسی مانند خونریزی شدید آمادگی کامل داشته باشید تا سریعا خود را به بیمارستان برسانید.
اگر جفت به طور کامل دهانه سرویکس را نپوشانده است ممکن است با توجه به نظر پزشک بتوانید زایمان طبیعی انجام دهید اما اگر قبل یا حین زایمان دچار خونریزی شدید، باید سریعا شما را تحت عمل جراحی سزارین قرار دهند.
اگر خونریزی شدید داشتید ممکن است در بیمارستان بستری شوید و یا حتی نیاز به تزریق خون جهت جبران خون ازدست رفته داشته باشید.
با شروع زودتر درمان ممکن است بتوانید از زایمان زودس جلوگیری کنید.
و شاید پزشک برای سلامت جنین زودتر از موعد سزارین را انجام دهد که معمولا پس از هفته ۳۶ بارداری انجام می شود.
اگر نیاز به سزارین اورژانسی قبل از هفته ۳۶ بارداری داشتید برای تکامل سریع تر ریه های جنین کورتیکواستروئید دریافت خواهید کرد.
اگر خونریزی شما کنترل نشد یا جنین در معرض خطر قرار گرفت نیز نیاز به انجام سزارین اورژانسی خواهید داشت حتی اگر جنین نارس باشد.
