تعریف بیماری
اختلالات در غذا خوردن به گروهی از اختلالات خطرناک گفته می شود که فرد مبتلا به آنها ذهنش به شدت درگیر غذا و وزن است به طوریکه نمی تواند بر مسائل مهم زندگی اش تمرکز داشته باشد . اصلی ترین انواع اختلالات خوردن عبارتند از انورکسیا نروزا(بی اشتهایی عصبی)، بولیمیا نروزا(پرخوری عصبی) و اشتهای کاذب (غذا خوردن افراطی).
اختلالات خوردن می توانند منجر به مشکلات جسمانی شده و در شدیدترین حالتشان می توانند حتی تهدید کننده زندگی باشند . بیشتر افراد مبتلا به اختلالات غذایی زنان هستند ولیکن مردان نیز می توانند دچار اختلالات خوردن شوند . البته یک استثنا وجود دارد و اختلالی موسوم به اختلال غذا خوردن افراطی استثنا است و به یک اندازه در زنان و مردان دیده میشود.
درمان های معمول در اختلالات خوردن عبارتند از روان درمانی ، آموزش تغذیه ، مشاوره خانوادگی ، دارودرمانی و بستری شدن در بیمارستان.
علائم بیماری
علائم و نشانه های اختلالات خوردن بسته به نوع آن متفاوت می باشند .
انورکسیا نروزا :
وقتی فردی مبتلا به انورکسیا نروزا است ذهنش به شدت درگیرغذا و لاغر بودن است و گاهی اوقات این مشغله ذهنی در عمل تا سرحد گرسنگی کشنده پیش می رود .
علائم و نشانه های انورکسیا نروزا عبارتند از :
رد کردن غذا و انکار گرسنگی
ترس شدید از اضافه وزن و چاقی
تصویر ذهنی غلط یا منفی از خود
ورزش کردن بسیار شدید
خلق و خوی یکنواخت و یا فقدان عواطف
درگیری ذهنی بیش از حد در رابطه با غذا
کناره گیری از اجتماع
ظاهر لاغر
سرگیجه ، ضعف و غش
وجود موهای کرکی و نرم در سطح بدن (کرک جنینی)
قاعدگی نا منظم و یا عدم قاعدگی(آمنوره)
یبوست
درد شکمی
پوست خشک
سرد شدن های مکرر بدن
ضربان قلب نا منظم(آریتمی)
فشار خون پایین
از دست دهی آب بدن(دهیدراتاسیون)
بولیمیا نروزا :
زمانیکه فردی مبتلا به بولیمیاست ، دارای دوره های افراط در مصرف غذا و جبران کردن آن می باشد . بدین معنا که در طول این دوره ها، فرد در مدت زمان کوتاهی مقادیر زیادی غذا خورده و بعد برای رها شدن از کالری اضافی که دریافت کرده به استفراغ عمدی و یا فعالیت بدنی شدید روی می آورد . در واقع معمولاً فرد مبتلا به این عارضه وزن نرمالی داشته و یا مقدار ناچیزی اضافه وزن دارد .
علائم و نشانه های بولیمیا عبارتند از :
خوردن تا مرز درد و ناراحتی شکمی و معمولاً با غذاهای پر چرب و شیرین
استفراغ عمدی
استفاده از ملین
فعالیت بدنی شدید
تمرکز ناسالم و بیش از حد بر وزن و شکل بدن
تصور ذهنی به شدت منفی و غلط از بدن خود
رفتن به دستشویی بعد از غذا خوردن و یا در حین وعده غذایی
احساس عدم کنترل رفتارهای غذایی خود
اجابت مزاج غیر نرمال و معمولاً دچار یبوست گشتن
لثه ها و دندان های آسیب دیده
غدد بزاقی ورم کرده در ناحیه گونه ها
وجود زخم در دهان و حلق
از دست دهی آب بدن(دهیدراتاسیون)
ضربان قلب نامنظم(آریتمی)
زخم ، جای زخم(اسکار) و یا پینه در ناحیه قوزک و یا دستها
قاعدگی نا منظم و یا عدم قاعدگی(آمنوره)
روزه داری (عدم غذا خوردن برای ساعات طولانی) و یا داشتن رژیم های لاغری مداوم
استعمال مواد مخدر یا الکل
علت بیماری
علت دقیق اختلالات خوردن ناشناخته است . همچون دیگر بیماری های ذهنی و روانی دلایل بیشماری می تواند برای آن وجود داشته باشد .علل احتمالی اختلالات خوردن عبارتند از :
ژنتیک و بیولوژی . این احتمال وجود دارد که ژن ها در مستعدسازی برخی افراد در ابتلا به اختلالات خوردن نقش داشته باشند. افرادی که در خانواده درجه یک خود- پدر، مادر ، خواهر و برادر- فردی مبتلا به اختلالات خوردن دارند ، بیش از دیگران احتمال ابتلا به نارسایی خوردن در آنها بیشتر است و بدین شکل عامل ژنتیک پیشنهاد می شود . به علاوه شواهدی وجود دارند که نشان می دهند سروتونین به عنوان یک نروترنسمیتر طبیعی مغز در رفتارهای خوردن اثرگذار است .
سلامت روحی و روانی . افراد مبتلا به اختلالات خوردن مشکلات عاطفی و روحی داشته اند که منتهی به نارسایی خوردن در آنها شده است . این دسته از افراد معمولاً دچاره اعتماد به نفس پایین ، کمال گرایی ، رفتارهای آنی و بدون فکر ، عدم کنترل عصبانیت ، درگیری های خانوادگی و روابط تعارضی هستند .
جامعه . غالباً محیط فرهنگی غرب و کشورهای مدرن تمایل به لاغری را ترویج می کنند . در چنین فرهنگ هایی موفقیت و رفاه با لاغر بودن برابری می کند .فشارهای مشابه و مدل ها و بازیگرانی که در رسانه های عمومی می بینند ، تمایل به لاغری را تقویت می کنند ، به ویژه در میان دختران جوان.
عوارض بیماری
اختلالات خوردن منجر به طیف وسیعی از عوارض مختلف می شوند که برخی از آنها تهدید کننده زندگی هستند . هرچه نارسایی خوردن شدید تر بوده و طولانی تر باشد ، فرد عوارض جدی تر و شدیدتری را تجربه خواهد کرد . عوارض نارسایی خوردن عبارتند از :
مرگ
بیماری قلبی
افسردگی
رفتارها و افکار خودکشی
قطع سیکل های قاعدگی (آمنوره )
ضایعات استخوانی
بازماندن از رشد
تشنج
مشکلات گوارشی
اختلالات روده ای
آسیب های کلیوی
پوسیدگی های شدید دندانی
دیابت نوع ۲
بیماری های مرتبط با کیسه صفرا
پیشگیری و تشخیص بیماری
اگرچه راه مطمئنی برای پیشگیری از اختلالات خوردن وجود ندارد ولیکن می توانید برخی اقدامات کمک کننده را برای در پیشگیری از ابتلا به اختلالات خوردن در عزیزان خود انجام دهید .
از پزشک فرزند خود کمک بخواهید .در جلسه ویزیت ، متخصصین اطفال به خوبی قادر خواهند بود تا شاخص های اولیه یک نارسایی خوردن را تشخیص داده و از پیشرفت آن به بیماری کامل پیشگیری به عمل آورند . متخصص اطفال در طول جلسات روتین ویزیت سوالاتی از فرزندتان می پرسد، سوالاتی در رابطه با عادات غذا خوردن کودک و میزان رضایت او از ظاهرش. این جلسات شامل بررسی نمایه توده بدن (BMI) و میزان وزن او نیز می شوند ؛ بررسی هایی که پزشک و شما را از هرنوع تغییر معناداری آگاه می سازند .
عادات غذایی سالم را ترویج کنید .عادات غذایی خانواده بر ارتباط فرزندتان با غذا تاثیرگذار خواهد بود. با هم غذا خوردن این فرصت را به شما می دهد تا عادات غذاخوردن سالم را به او آموزش داده و وی را از خطرات رژیم های سخت و غلط آگاه سازید .
چگونگی استفاده فرزندتان از کامپیوتر را نظارت کنید .از آنجاییکه وب سایتهایی فراوانی وجود دارند که انورکسیا را به عنوان یک انتخاب در سبک زندگی – و نه یک اختلال خوردن –معرفی می کنند (معمولاً سایتهای “pro-ana”نامیده می شوند )، بسیار حائز اهمیت است که استفاده های فرزند خود از کامپیوتر را کنترل کرده و تحت نظر داشته باشید . بدین منظور می توانید کامپیوتر را در جای قابل دیدی در خانه نگهداری کنید و یا می توانید به صورت دوره ای صفحه مربوط به بازبینی سایت های مشاهده شده در گذشته را مشاهده کنید تا متوجه شوید فرزندتان به سراغ چه سایت هایی رفته است .
فرزند شما در هر فرم و سایزی که باشد ، شما باید تصویری سالم از بدن و وزن را در ذهن او ترسیم کنید . به او اطمینان دهید که شکل اندام بدن می تواند تغییر کند . فرزند خود و دیگر اعضای خانواده را از مسخره کردن کودکان و بزرگسالانی که چاق هستند منع کنید . چنین آموزه ها و احتراماتی کمک به ایجاد عزت نفس و انعطاف پذیری در فرزند شما می کند تا بتواند مسیر پرفراز و نشیب نوجوانی را طی کند .
چنانچه مشکوک به بروز مشکلی در یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان شدید ، ارتباط خود را با وی محکم تر کنید .چنانچه در او متوجه عزت نفس پایین ، پیروی از رژیم سخت ، پرخوری متناوب ، انباشتن و جمع آوری غذا و یا عدم رضایت شدید از ظاهرش گشتید با وی به صحبت بپردازید اگرچه ممکن است که قادر به پیشگیری از پیشرفت نارسایی خوردن نباشید ولیکن ارتباط دلسوزانه و مهربانانه او را ترغیب و تشویق به پیگیری درمان خواهد نمود.
درمان نارسایی خوردن بستگی به نوع آن دارد . ولیکن به طور کل درمان شامل روان درمانی ، آموزش تغذیه و دارودرمانی می شود . چنانچه شرایط فرد تهدید کننده زندگی او باشد ، نیاز به بستری شدن اورژانسی در بیمارستان می باشد تا وضعیت سلامتی وی تثبیت شود .
روان درمانی
روان درمانی های انفرادی به یادگیری در زمینه چگونگی تغییر عادات غلط غذایی به عادات سالم کمک می کنند . شما یاد می گیرید چگونه غذا خوردن و خلق و خوی خود را کنترل کنید . به شما مهارت هایی در حل مشکل و راهکارهای سالم برای مقابله با موقعیت های استرس زا را یاد می دهند . همچنین روان درمانی در بهبود روابط و نیز بهبود خلق و خوی شما موثر است . نوعی روان درمانی که رفتار درمانی نامیده می شود به طور معمول در درمان نارسایی های خوردن به کار می رود به ویژه در درمان بولیمیا و نارسایی پرخوری افراطی . گروه درمانی نیز در برخی افراد کمک کننده است .
درمان بر مبنای خانواده نیزدرمانی موثر در کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات خوردن می باشد . این نوع درمان با این فرض شروع می شود که فرد مبتلا به نارسایی خوردن به هیچ وجه قادر به تصمیم گیری صحیح در رابطه با سلامتی خویش نیست و به کمک از جانب خانواده احتیاج دارد . قسمت مهمی از درمان بر مبنای خانواده شامل اطمینان حاصل کردن آنها از پیگیری الگوهای غذایی سالم و وزن گرفتن فرد مبتلا میشود . این نوع درمان می تواند کمک به حل شدن درگیری های خانوادگی و پشتیبانی تشویقی از جانب اعضای خانواده کند .
بازگرداندن وزن و آموزش تغذیه
چنانچه به دلیل نارسایی خوردن دچار لاغری مفرط شده اید ، اولین هدف درمانی برای شما بازگشت به وزن سالم می باشد . در هر وزنی که باشید ،یک متخصص تغذیه و تیم درمانی اش اطلاعاتی در رابطه با یک برنامه غذایی سالم به شما خواهند داد و در طراحی رژیمی به منظور افزایش وزن به شما کمک خواهند کرد و عادات غذایی نرمال و سالم را نیز به شما آموزش خواهند داد . چنانچه مبتلا به پرخوری افراطی باشید ، تحت نظارت برنامه های کاهش وزن قرار گرفتن برایتان بسیار مفید خواهد بود .
بستری شدن در بیمارستان
چنانچه دچار مشکلات جدی شده و یا مبتلا به انورکسیا بوده و در برابر خوردن و یا افزودن وزن مقاومت کنید پزشک دستور بستری شدن خواهد داد . بستری شدن با هدف درمان های جسمانی و روحی روانی می باشد . برخی از کلینیک های تخصصی مخصوص درمان اختلالات خوردن موجود می باشند . برخی از پزشکان به جای بستری شدن ،برنامه های روزانه را پیشنهاد می کنند . برنامه های تخصصی در اختلالات خوردن ،درمان های فشرده تر در مدت زمان طولانی تر را شامل می شوند .
دارودرمانی
دارویی برای درمان اختلالات خوردن وجود ندارد ولیکن دارودرمانی درکنترل پرخوری و یا کاهش درگیری ذهنی بیش از حد در رابطه با غذا کمک کننده است . داروهایی مانند ضدافسردگی و ضداضطراب نیز در درمان علائم افسردگی و اضطراب مفید واقع می شوند ؛این دو علائمی هستند که به طور مکرردر اختلالات خوردن دیده میشوند .
تعهد و پشتیبانی
علاوه بر درمان های تخصصی می توانید از مهارتهای زیر استفاده ببرید :
عزت نفس خود را افزایش دهید .در فعالیت های مورد علاقه خود شرکت کنید . این نوع فعالیت ها میتوانند شامل یادگیری یک مهارت جدید ، لذت بردن از یک سرگرمی و یا شرکت در فعالیت های گروهی اجتماعی باشند .
واقع بین باشید. توصیف اغراق آمیز رسانه ها دررابطه با میزان وزن نرمال و یا اندام ایده آل را باور نکنید .
از رژیم گرفتن و یا حذف وعده های غذایی دست بکشید. رژیم های سخت منجر به شکل گیری عادات غلط غذا خوردن شده ، مقابله با استرس را مشکل می سازند .
وزن سالم برای بدن خود را به خود یادآوری کنید .به ویژه زمان های که با تصاویر تحریک کننده پرخوری افراطی مواجه می شوید .
به سراغ وب سایتهای طرفداری کننده از اختلالات خوردن نروید. چراکه ممکن است این سایت ها شمارا ترغیب به حفظ عادات غلط و خطرناک کنند و یا منجر به عود بیماری تان شوند .
موقعیت های خطر ساز را شناسایی کنید. موقعیت هایی که منجر به شکل گیری افکار و رفتارهای ایجاد کننده نارسایی می شوند را بشناسید ، دراین صورت می توانید برنامه ای برای مقابله با آنها ترتیب دهید .
از بین بازیگران و مدل ها یک مدل مثبت و سالم برای خود پیدا کنید حتی اگر پیدا کردن چنین مدلی کار راحتی نباشد . به خاطر داشته باشید که مدل ها و بازیگران بسیار لاغری که در مجله های معروف می بینیم بدن های سالمی را ندارند.
قبول کنید که شما بهترین قضاوت کننده در ارزیابی عادات غذایی خود و یا میزان وزن سالم خود نیستید .
احساسات و عقاید خود را روزانه یادداشت کنید . در این صورت نسبت به احساسات و عملکردهای خود و نیز چگونگی ارتباطشان آگاه می شوید.
