مشکلات روانی مهاجران از دیدگاه روانشناس معروف ایرانی
جلسات مشاوره روانشناسی متعددی که من با مهاجران ایرانی و افغانستانی در کشورهای آلمان، نروژ، فرانسه، سوئد، فنلاند، هلند، ترکیه داشتم، دانشی به من داده است که، قصد دارم در این مقاله اطلاع رسانی کنم. من محمد محمدی، موسس فکرتو بساز هستم. مطمئنا این من با این مقاله قصد ندارم، شما را از مهاجرت بترسانم، بلکه می خواهم کمک کنم، شما آگاهانه‌تر مهاجرت کنید. من عقیده دارم در این زمینه فرد یا موسسه ای بصورت عمقی کار نکرده است و من به عنوان دکتر روانشناس ایرانی در المان وظیفه خودم می دانم تا به شما کمک کنم، تا سلامت روانی خوبی بعد از مهاجرت برای خودتان رقم بزنید.
اضطراب اجتماعی و مهارت های ارتباطی
اضطراب اجتماعی در محیط دانشگاه
یکی از مشکلات عمده مهاجران اضطراب اجتماعی است. معمولا این افراد در کشور مبدا ارتباطات اجتماعی‌شان را توسعه ندادند. به عنوان نمونه شاید فرد از نظر تخصص حرفه ای در سطح بالایی باشد، اما مهارت‌های اجتماعی‌اش رشد نکرده باشد. این مشکل در دانشجویان ممتاز که از دانشگاه‌های معتبر به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند بسیار مشهود است. چون در کشور ایران ساختار آموزش بر پایه آموزش‌های فردی و رقابت بین دانش آموزان است، خیلی کم در زمینه کار گروهی آموزش می‌بیند. وقتی فرد مهاجر وارد کشورهای توسعه یافته‌ای مانند آلمان می‌شود، به این مشکل پی می برد. او از اینکه نظرش را بیان کند می‌ترسد. ترس از شکست و ترس از قضاوت شدن همراه با اضطراب اجتماعی او را می آزارد و در تعاملات اجتماعی دچار مشکل می شود.
اضطراب اجتماعی در موقعیت شغلی
وقتی افرادی که از محیط های گرم و صمیمی کشورهای شرقی وارد فضاهای کاری بسیار منظم و سخت گیرانه می شوند، درک و تطبیق با این شرایط برای آنها بسیار راحت نیست. آنها به علت عدم توانایی در تعامل با همکاران و نداشتن توانایی ابراز عقیده و نظر، در مسیری قرار می گیرد، که برای دریافت تائید از کارفرما، کارهایی خارج از شرح وظایفش را می‌پذیرند. در نتیجه به مرور زمان دچار فرسودگی شغلی می‌شوند. بعضی مواقع تحمل این شرایط برای فرد سخت و طاقت فرسا می‌شود و دچار افسردگی می شود. از همکاران و دوستان کاری دوری می‌کند. این عمل به مرور سطح اضطراب اجتماعی فرد را افزایش می دهد. درمان اضطراب اجتماعی یکی از مهمترین نیازهای روانی مهاجران است.
اختلافات فرهنگی
در جلسات مشاوره، افراد مهاجر، یکی از دلایل مهاجرت را کسب آزادی اجتماعی بیان می‌کنند. اما همین افراد بعد از مهاجرت به کشور جدید متوجه می شوند، با اینکه آزادی در این کشورها هست اما نمی‌توانند به خواسته هایشان برسند. به عنوان نمونه من با یک فرد افغانستانی جلسه مشاوره داشتم که ایشان ۲ سال دچار نشخوار ذهنی و غم و اندوه شده بود. بخاطر اینکه به دختر جوان آلمانی درخواست دوستی داده بود و او نپذیرفت و این باعث یاس و ناامیدی او شده بود. طوری که تنفر او نسبت آلمان و مردمان این کشور بسیار بد شده بود. یا در کشور فنلاند، مردمان بومی این کشور بسیار کم حرف و ساکت هستند. ارتباط کلامی کمی با دیگران برقرار می‌کنند. این مساله برای فرد مهاجر آزار دهنده است و این تفکر را در ذهن او ایجاد می‌کند که آنها از مهاجران متنفرند. و ترس از قضاوت شدن را در فرد افزایش می‌دهد. یکی از مشاوره گیرنده‌هایم در جلسه می گفت، او یک روز دم در خانه اش داشت ماشین اش را با آب می شست که یکی از همسایه ها بسیار خشمگین و معترض پیش او آمد و گفت این کارت غیرقانونیه و این آب برای خوردن است و باید قطع کنید وگرنه به پلیس زنگ می‌زند.
تعلق نداشتن به کشور جدید
یکی ازمشکلات رایج که در اکثر جلسات مشاوره مشاهده می‌کنم، این است که فرد مهاجر شاید ۱۰ الی ۲۰ سال در کشور جدید زندگی کند و هنوز احساس تعلق به آنجا نکند. خوب فردی که بخشی از عمرش، در دوران کودکی را در ایران سپری کرده است و با آنها خاطرات شیرینی دارد، تلاش نمی‌کند یا توانایی آن را ندارد که خاطرات خوبی در کشور جدید برای خودش ایجاد کند. در بعضی از کشورها مثل آلمان، نروژ، سوئد، فنلاند پیدا کردن دوست بسیار سخت است. مردم بومی آن کشور شاید رفتار بسیار خوبی با مهاجران داشته باشند اما ارتباط عمیق برقرار کردن و پیدا کردن یک دوست بومی واقعا برای فرد مهاجر بسیار سخت می‌شود. حتی در بعضی مواقع نابرابری فرصتهای شغلی باعث دلسردی فرد مهاجر می‌شود، شاید تا آخر عمر حس نکند که این کشور برای اوست.
مشکلات در ساده ترین موارد
شاید شما باور نکنید اما من با افراد متعددی جلسه داشتم و آنها می گفتند که گرفتن گواهینامه رانندگی در آلمان یا کشوری دیگر مثل فنلاند و سوئد بسیار سخت هست. در بعضی مواقع هزینه گرفتن گواهینامه برای فرد بین ۵۰۰ تا ۷۰۰۰ یورو می‌شود. البته بستگی به فرد دارد. اما معمولا در این کشورها شرایط بسیار سختگیرانه برای گرفتن گواهینامه رانندگی اتخاذ می‌شود. بعضی از مهاجران به علت ترس از رانندگی از گرفتن گواهینامه صرف نظر می‌کنند. خوب فرد مهاجر در کشور خودش مطمئنا آزادی عمل بیشتری داشته است و وقتی در کشور جدید با این همه قوانین سخت مواجه می‌شود، احساس ناتوانی به او دست می‌دهد. در بعضی مواقع اضطرابش آنچنان افزایش می‌یابد که دچار یاس و ناامیدی می‌شود. خوب درمان ترس از رانندگی یکی از موارد مهم در جلسات مشاوره می‌باشد و به فرد مهاجر مهارت‌های کنترل اضطراب را آموزش می‌دهم.
کلام آخر
ببینید دوست عزیز من از این مقاله قصد افزایش آگاهی شما را دارم. بنابراین تصمیم گرفتم موارد دیگر را در این مقاله ننویسم چون شاید شما تصور کنید که من می‌خواهم چهره تیره‌ای از مهاجرت و مهاجران به شما نشان دهم. مهاجرت موقعی خوب است که با آگاهی و دانش کامل باشد. این مقاله بر اساس تجربه های محمد محمدی از فکرتو بساز یکی از روانشناسان معروف ایرانی به نگارش در آمده است. برای اطلاعات بیشتر به سایت فکرتو بساز مراجعه کنید.
