سیستم ایمنی ما، عوامل بیماری زا مانند ویروسها یا باکتریها را شناسایی و از بین میبرد و در شناسایی و از بین بردن سلولهای آلوده یا ناسالم بسیار خوب عمل میکند. با این حال، گاهی اوقات بدن برای شناسایی یا مبارزه با متجاوزانی مانند ویروسها یا باکتریها به کمک بیشتری نیاز دارد. این کمک را از آنتی بادی مونوکلونال دریافت میکنند. اگر برای شما هم سوالاتی درباره این که آنتی بادی مونوکلونال چیست؟ پیش آمده است ما در ادامه به چیستی و کاربرد آن به صورت دقیق میپردازیم.
آنتی بادی مونوکلونال چیست؟
آنتی بادیهای مونوکلونال (همچنین moAbs یا mAbs نامیده میشوند) پروتئینهایی هستند که در آزمایشگاهها ساخته میشوند و مانند پروتئینهایی به نام آنتی بادی در بدن ما عمل میکنند. اما آنتی بادی چیست؟
آنتی بادیها بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. آنها به دنبال آنتی ژنها (مواد خارجی) هستند و به آنها میچسبند تا آنها را از بین ببرند. آنتی بادیهای مونوکلونال آزمایشگاهی به تحریک سیستم ایمنی بدن شما کمک میکنند.
کلمه “مونوکلونال” به این واقعیت اشاره دارد که آنتی بادیهای ایجاد شده در آزمایشگاه کلون هستند. آنها کپی دقیق یک آنتی بادی هستند. نام عمومی محصولات اغلب شامل حروف “mab” در انتهای نام است. درمان آنتی بادیهای مونوکلونال عمدتاً به صورت محلولهای IV و اغلب در یک مرکز انفوزیون انجام میشود.
بیش از ۳۰ سال است که آنتی بادیهای مونوکلونال برای درمان بسیاری از بیماریها مانند آسم شدید، آرتریت روماتوئید، بیماری کرون، مولتیپل اسکلروزیس، برخی از انواع سرطانها و بیماریهای عفونی تایید شده استفاده میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر شما را به خواندن مقاله Monoclonal antibodies تشویق میکنیم.
تفاوت بین آنتی بادی های مونوکلونال و آنتی بادی های پلی کلونال چیست؟
تفاوت این دو نوع آنتی بادی در نام آنهاست. “مونو” به یک و “poly” به بسیاری اشاره دارد. آنتی بادیهای مونوکلونال کلونهای یک آنتی بادی هستند و فقط به یک آنتی ژن متصل میشوند. آنتی بادیهای پلی کلونال از چندین نوع مختلف سلول ایمنی تشکیل شدهاند و به بیش از یک آنتی ژن متصل میشوند.
تفاوت واکسن ها با آنتی بادی های مونوکلونال برای بیماری های عفونی چیست؟
آنتیبادیهای مونوکلونال اغلب از سلولهای ایمنی پاتوژن خاص افرادی که از عفونت بهبود یافتهاند ساخته میشوند. آنها بسیار اختصاصی هستند و میتوانند برای شناسایی و حمله به یک ارگانیسم بیماریزا طراحی شوند. میتوان نسخههای زیادی از آنتیبادی تهیه کرد. معمولاً به صورت انفوزیون داخل وریدی (IV) یا در برخی موارد تزریقی داده میشود.
واکسنها از ویروس یا باکتری غیرفعال شده یا بخشی از آنها برای تحریک پاسخ ایمنی بدن استفاده میکنند، از جمله آنتی بادیهایی که به شناسایی و از بین بردن سلولهای آلوده کمک میکنند. فرد بعداً در معرض آن پاتوژن خاص قرار میگیرد. واکسنها برای جلوگیری از بیمار شدن شدید در اثر یک بیماری خاص در آینده استفاده میشوند. آنها بیماری را درمان نمیکنند.
آنتی بادی های مونوکلونال چگونه استفاده می شوند؟
آنتی بادیهای مونوکلونال برای تشخیص، درمان بیماری و تحقیقات استفاده میشوند. موارد کاربرد آنتی بادیهای مونوکلونال عبارت است از:
- به عنوان کاوشگر برای شناسایی مواد در آزمایشگاهها یا برای استفاده در کیتهای آزمایش خانگی مانند موارد بارداری یا تخمک گذاری استفاده میشوند.
- برای تایپ بافت و خون برای استفاده در پیوند.
- برای تشخیص
- برای درمان بیماری
آنتی بادی های مونوکلونال چه نوع بیماری هایی را درمان می کنند؟
از زمانی که اولین داروی آنتی بادی مونوکلونال برای انسان در سال ۱۹۸۶ تایید شد، تعداد تاییدیههای سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در مورد درمانهای آنتی بادی مونوکلونال در حال افزایش است. برخی از مهمترین بیماریهایی که درمان میکند، شامل:
- سرطان
- پیوند عضو
- اختلالات التهابی و خود ایمنی، از جمله آلرژی
- عفونت ها، از جمله COVID-19
- پوکی استخوان
- شرایط مربوط به چشم
- میگرن
- کلسترول بالا
- اختلالات سیستم عصبی
- و …
چگونه از آنتی بادی های مونوکلونال در طی یک عمل استفاده می شود؟
در بیشتر موارد، آنتیبادیهای مونوکلونال عمدتاً به صورت محلول داخل وریدی (IV) تزریق میشوند که مستقیماً در رگ شما تزریق میشود (گاهی اوقات به عنوان انفوزیون نیز گفته میشود). آنها اغلب در یک مرکز انفوزیون داده میشوند که در آن چندین نفر در یک زمان تحت درمان هستند.
اگر برای اولین بار است که تحت درمان قرار میگیرید، احتمالاً باید فردی را با خود بیاورید تا در مورد این روش و آنچه انتظار دارید بیاموزید. در طول اولین درمان شما، ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی به دنبال هر نوع واکنش آلرژیک جدی هستند.
در موارد معدودی، پزشک شما ممکن است یک آنتی بادی مونوکلونال را نیز تجویز کند که به صورت تزریق زیر پوست تجویز میشود. به شما آموزش داده میشود که چگونه به خودتان تزریق کنید، اغلب در شکم یا بالای ران.
مزایای استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال چیست؟
- یکی از مزیتهای کلیدی استفاده از آنتیبادیهای مونوکلونال این است که از آنها برای ساخت داروهایی استفاده میشود که در درمان برخی بیماریها، مانند برخی سرطانها، موفقتر بودهاند.
- یکی دیگر از مزایای استفاده از آنتی بادیهای مونوکلونال به عنوان درمان این است که دقیقتر از سایر درمانها هستند. این کارایی را بهبود میبخشد و میتواند برخی از عوارض جانبی را کاهش دهد.
خطرات یا عوارض استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال چیست؟
- واکنشهای انفوزیون شایع است و در طول درمان با آنتی بادی مونوکلونال یا مدت کوتاهی پس از آن رخ میدهد. اینها زمانی رخ میدهند که بدن شما یک پاسخ ایمنی قوی به درمان آنتی بادی مونوکلونال داشته باشد. علائم شایع واکنش انفوزیون عبارتند از: تب، لرز/تنگی نفس، تعریق، تغییرات فشار خون و افزایش ضربان قلب. کاهش سرعت انفوزیون یا کاهش دوز میتواند به محدود کردن چنین واکنشهایی کمک کند.
- خطرات جدیتر اما کمتر رایج، مرتبط با واکنشهای ناخواسته سیستم ایمنی، مانند آنافیلاکسی حاد، سندرم آزادسازی سیتوکین (CRS) و بیماری سرم وجود دارد.
- برخی از خطرات مربوط به درمان با آنتی بادی مونوکلونال به نوع بیماری خاص مربوط میشود. به عنوان مثال، سندرم لیز تومور وضعیتی است که معمولاً در اثر درمان سرطان ایجاد میشود که میتواند منجر به نارسایی کلیه شود.
زمان بهبودی در صورت مصرف آنتی بادی های مونوکلونال چقدر است؟
زمان تزریق میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، درمان آنتی بادی مونوکلونال برای کووید-۱۹ تحت مجوز استفاده اضطراری حدود یک ساعت برای انفوزیون و سپس یک ساعت دیگر طول میکشد تا هر واکنشی نسبت به انفوزیون مشاهده شود.
ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما ممکن است توصیه کند که برای اولین بار که انفوزیون انجام میدهید، یکی از اعضای خانواده یا دوستان بزرگسال را به همراه داشته باشید. اگر واکنش بدی نداشته باشید، ممکن است برای درمانهای بیشتر لازم نباشد. اگر بعد از درمان احساس خوبی داشتید، ممکن است برای بازگشت به محل کار یا مدرسه آماده باشید. اینها سوالاتی است که ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی از شما میپرسد. پاسخها احتمالاً به آنچه تحت درمان هستید و سلامت کلی شما بستگی دارد.
نتیجه گیری
آنتیبادیهای مونوکلونال کلونهایی از آنتیبادیهای بدن شما هستند که در آزمایشگاه ساخته میشوند تا سیستم ایمنی شما را تحریک کنند. آنتیبادیهای مونوکلونال بهعنوان روشهای درمانی، هدفمندتر از سایر انواع درمانها هستند و در درمان برخی از انواع بیماریها، از جمله برخی سرطانها، موفقتر بودهاند. ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی شما ممکن است بسته به تحت درمان هستید و سلامت کلی شما، آنتی بادیهای مونوکلونال تجویز کند. شما میتوانید انواع تجهیزات پزشکی و درمانی همچون خرید کیت اندوسیف را از فروشگاه و وب سایت آرین پژوه سفارش دهید.
