دسترسی به مراقبتهای بهداشتیِ باکیفیت یکی از نیازها و حقوق اولیه افراد است با این حال مطالعات نشان میدهد که بیش از نیمی از جمعیت جهان نمیتوانند حتی ضروریترین مراقبتهای بهداشتی را دریافت کنند.
به گزارش بانک پزشکان به نقل از ایسنا، راه حلی که سازمان جهانی بهداشت (WHO) و بسیاری از کشورها ترویج می کنند، ارائه پوشش بهداشتی همگانی، مانند سیستم Medicare در استرالیا است. Medicare، یک طرح بیمه خدمات درمانی همگانی با بودجه عمومی در استرالیا است که توسط بخش تامین اجتماعی این کشور اداره میشود و دستیابی به چنین سیستمی، یکی از اهداف کلیدی توسعه پایدار سازمان ملل است.
از سوی دیگر در برخی از کشورها نیز یکی از چالش های افزایش دسترسی به مراقبت های بهداشتی، خطر دریافت بیش از حد و غیرضروریِ این خدمات است. بسیاری از آزمایشها، درمانها و تشخیصهای غیرضروری باعث آسیب رساندن به افراد و هدر دادن منابع گرانبها میشود. تخمین زده می شود که تشخیص زیاد، آزمایشها و حتی جراحیهای غیرضروری و استفاده بیش از حد از خدمات مراقبت های بهداشتی، ۲۰ درصد از هزینه های بهداشتی را در کشورهای با درآمد بالا هدر می دهد.
بیش از نیمی از جمعیت جهان نمیتوانند حتی ضروریترین مراقبتهای بهداشتی را دریافت کنندیک تیم جهانی متشکل از بیش از ۳۰ محقق و کارشناس، شرایط را در کشورهای با درآمد کم و متوسط نیز ارزیابی کرده که در ادامه به نقل از نشریه “کانورسیشن” به بررسی این مطالعه در برخی از کشورها خواهیم پرداخت.
– تشخیص غیرضروری سرطان تیروئید
در سال های اخیر آگاهی نسبت به اینکه بسیاری از تومورهای ریز تیروئید به اشتباه به عنوان سرطان تشخیص داده شده و درمان می شوند، افزایش یافته است که بر اساس شواهد موجود، این امر بر فعالیت سیستم های بهداشتی تأثیر می گذارد. تشخیص بیش از حد سرطان تیروئید زمانی اتفاق میافتد که یک فرد مبتلا به سرطان «بیضرر» تشخیص داده شود به این معنا که تومور وی یا هرگز رشد نمیکند یا بسیار آهسته رشد میکند – و حتی اگر درمان نشود نیز مشکلی ایجاد نمیکند. تشخیص بیش از حد تومورهای تیروئید می تواند باعث آسیب های روانی، مالی و جسمی از جمله برداشتن غیرضروری تیروئید و عوارض مرتبط با آن شود. داده های یک مطالعه اخیر روی بیش از ۲۷ هزار نفر در چین تخمین زده است که از هر چهار بیمار مبتلا به سرطان تیروئید سه نفر ممکن است تشخیص غیرضروری داده شده باشند.
– تشخیص غیرضروری مالاریا
تشخیص غیرضروری مالاریا زمانی اتفاق میافتد که افرادی که ناقل انگلهای مالاریا نیستند به اشتباه تشخیص داده شوند و درمان مالاریا روی آن ها انجام شود. داده های یک مطالعه روی بیش از ۳۰۰۰ بیمار از ۹۵ مرکز بهداشتی در سودان نشان داد که موارد تشخیص غیرضروری مالاریا در حال افزایش است و محاسبه کرده که بیش از ۸۰ میلیون دلار آمریکا در سال ۲۰۰۰ میلادی به همین دلیل هدر رفته است. مالاریا در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی بومی است با این حال، هنگامی که مالاریا به اشتباه تشخیص داده می شود، بیماری های جدی دیگر ممکن است نادیده گرفته شوند و داروها هدر بروند.
– انجام “ام آر آی”های غیرضروری
در سال ۲۰۱۴ میلادی داده های مطالعهای در ایران نشان داد که نیمی از درخواستهای تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای کمردرد نامناسب یا غیرضروری بوده است. آزمایش های تصویربرداری غیرضروری منابع کمیاب را هدر میدهند و ممکن است منجر به درمان های غیر ضروری شود.
– تجویز بیش از حد داروها
داده های مطالعهای در سال ۲۰۲۰ استفاده بیش از حد از داروهای معده به نام “مهارکنندگان پمپ پروتونی” (پیپیآی) را در لبنان، نشان داد به طوری که بیش از دو نفر از هر سه نفر در این کشور آنها را بیرویه مصرف میکردند و سالانه تقریباً ۲۵ میلیون دلار آمریکا هدر می رفت.
بسیاری از آزمایشها، درمانها و تشخیصهای غیرضروری باعث آسیب رساندن به افراد و هدر دادن منابع گرانبها میشودهمچنین یک مطالعه جهانی بزرگ در سال ۲۰۲۰ مصرف آنتی بیوتیک را در بین بیش از ۶۵ هزار کودک زیر پنج سال در هشت کشور با درآمد کم و متوسط مورد بررسی قرار داد. هائیتی، کنیا، مالاوی، نامیبیا، نپال، سنگال، تانزانیا و اوگاندا از جمله این کشورها بودند. محققان دریافتند آنتی بیوتیک برای بیش از ۸۰ درصد از کودکانی که بیماری تنفسی داشتند تجویز می شد و اکثر این نسخه ها نیز غیر ضروری تلقی می شدند. استفاده غیرضروری از آنتی بیوتیک ها مضرات بالقوه ای از جمله مقاومت آنتی بیوتیکی دارد – زمانی که باکتری ها سازگار شوند و آنتی بیوتیک ها اثربخشی کمتری داشته باشند. مقاومت آنتی باکتریال یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است.
– نابرابری بر اساس ثروت
یک مطالعه بزرگ در بیش از ۷۰ کشور با درآمد کم و متوسط، نابرابری بزرگی را در میزان سزارین نشان داد. در حالی که فقیرترین افراد دسترسی کافی به سزارین اورژانسی نداشتند، ثروتمندترین افراد می توانستند به آن در مواقعی که حتی نیاز نداشتند نیز دسترسی داشته باشند.
سازمان جهانی بهداشت خاطرنشان می کند که با حرکت جهان به سمت پوشش بهداشتی همگانی، زمان خوبی برای مقابله با ضایعات و آسیب های ناشی از تشخیص بیش از حد و استفاده بیش از حد از خدمات بهداشتی و داروهاست. بدون اقدام بیشتر در این زمینه بسیاری از مردم در کشورهای با درآمد کم و متوسط، فاقد دسترسی به خدمات بهداشتی موثر و در برخی مناطق نیز همراه با استفاده بیش از حد از داروها و خدمات خواهند بود. با تکیه بر نتایج بررسی ها، هدف کمک به ایجاد یک اتحاد جهانی برای کاهش تشخیص بیش از حد و استفاده بیش از حد از خدمات بهداشتی در کشورهای با درآمد کم و متوسط است.