به گزارش بانک پزشکان به نقل از هلث، عوامل متعددی مانند سبک زندگی، شرایط سلامتی و تأثیرات روانی و همچنین داروها میتوانند بر میل جنسی افراد تأثیر بگذارند.
وقتی میل جنسی یک نفر کاهش می یابد، ممکن است افکار و خیالات جنسی کمتری داشته و همچنین علاقه کمتری به فعالیت جنسی و رابطه زناشویی از خودش نشان بدهد.
داروهایی که میل جنسی را کاهش می دهند
انواع داروها می توانند به عنوان یک عارضه جانبی، میل جنسی را کاهش دهند.
داروهای ضد بارداری
داروی ضد بارداری معمولاً برای کاهش شانس باردار شدن استفاده می شود. همچنین میتوان از آن برای کاهش قاعدگیهای سنگینتر از حد معمول، گرفتگی عضلات یا علائم سندرم پیش از قاعدگی که در زندگی روزمره اختلال ایجاد میکنند، استفاده کرد.
برخی از روش های هورمونی کنترل بارداری، مانند قرص، ممکن است عوارض جانبی کاهش میل جنسی را با خود به همراه داشته باشند. مصرف داروهای ضد بارداری، هورمون های جنسی مانند آندروژن ها، یعنی تستوسترون را کاهش می دهد و این به نوبه خود باعث کاهش میل جنسی فرد می شود.
اما رابطه بین عملکرد جنسی و دارو ضدبارداری هورمونی هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز دارد؛ نتایج تحقیقاتی که انجام شده است در مورد اینکه چقدر کنترل بارداری بر میل جنسی افراد تأثیر می گذارد و حتی به چه طریقی بر میل جنسی تأثیر می گذارد متفاوت است.
برخی از افراد پس از شروع روش های کنترل بارداری هیچ تغییری در میل جنسی خود گزارش نکرده اند در حالی که برخی دیگر در واقع افزایش میل جنسی را گزارش می دهند.
برای آن دسته از افرادی که با مصرف داروهای ضد بارداری کاهش میل جنسی را تجربه می کنند، معمولا پزشک روش های درمانی دیگری را جایگزین می کند.
داروهای ضد بارداری و موثر در اختلالات هورمونی و بیماری های زنان:
قرص های HD و LD و DE، تری فازیک، مدروکسی پروژسترول، بروموکریپتین، مواد اسپرم کش حاوی نانوکسینول
داروهای ضد صرع
داروهای ضد صرع برای پیشگیری از تشنج ضروری هستند. با این حال، این داروها می توانند بر هورمون های تولید مثل و کاهش میل جنسی در مردان و زنان تأثیر مستقیم بگذارند.
بیشتر بدانید: داروهایی که عملکرد جنسی در مردان را تحت تأثیر قرار می دهند
تغییر در غلظت هورمون های استروئیدی جنسی در زنان می تواند باعث کاهش علاقه و لذت جنسی در فعالیت جنسی شود؛ مردانی که داروهای ضد صرع مصرف می کنند ممکن است سطح تستوسترون پایین تری را نسبت به دیگران تجربه کنند.
- ضدصرع ها: فنی توئین، کاربامازپین، والپروات سدیم، لوتیرستام، فنوباربیتال، کلوبازام، گاباپنتن، لاموتریژین، زونیسامید
درمان سرطان
از آنجایی که افراد تحت درمان سرطان قرار می گیرند، ممکن است تمایلشان به رابطه جنسی کاهش یابد. نوع درمان و همچنین دوز و مدت آن می تواند در نحوه تأثیرگذاری میل جنسی شما نقش داشته باشد.
شیمی درمانی ممکن است سطح تستوسترون مردان و به نوبه خود میل جنسی را در طول دوره درمان کاهش دهد.
شیمی درمانی همچنین می تواند سطح استروژن را کاهش دهد و باعث نارسایی اولیه تخمدان در زنان شود، یعنی زمانی که تخمدان ها قبل از ۴۰ سالگی فعالیت جنسی خود را ادامه نمی دهند. یکی از علائم این نارسایی کاهش میل جنسی است.
هورمون درمانی در مردان، به دلیل کاهش سطح تستوسترون و در زنان، به این دلیل که هورمون هایی که در میل جنسی نقش دارند مسدود می شوند، باعث کاهش میل جنسی می شود.
داروهایی که برای درمان دردهای مرتبط با درمان سرطان استفاده میشوند و همچنین داروهایی که بر اعصاب و عروق خونی تأثیر میگذارند نیز ممکن است بر میل جنسی تأثیر بگذارند.
عوارض جانبی درمان سرطان نیز به نوبه ی خود به طور مستقیم بر میل جنسی افراد تاثیر می گذارد؛ به عنوان مثال، خستگی، حالت تهوع، درد و اضطراب مرتبط با شیمی درمانی می تواند رابطه جنسی را کمتر مطلوب کند.
ظاهر یک فرد همچنین می تواند در طول درمان سرطان تغییر کند که ممکن است باعث ایجاد تردید در رابطه جنسی برای فردی شود که این تغییرات را تجربه می کند.
داروهای دیابت
دیابت با اثر کاهنده آن بر تستوسترون، خود می تواند منجر به کاهش میل جنسی شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ روی ۸۰ شرکتکننده نشان داد که در بین مردان مبتلا به دیابت نوع ۲، مصرف متفورمین به مدت سه ماه باعث کاهش سطح تستوسترون آنها شده است. مطالعه دیگری نیز با تنها ۶۴ شرکت کننده نشان داد که متفورمین منجر به کاهش قابل توجه سطح تستوسترون و میل جنسی می شود.
داروهایی که منجر به سردمزاجی همسران می شوند
دکتر محمد علیمرادی دکترای داروسازی در ماهنامه دنیای سلامت نوشت: تمایلات جنسی افراد به صورت ثابت نیست و در زمان ها و شرایط مختلف دارای نوساناتی است و عوامل مختلفی روی آن تاثیر دارد که می تواند از این رهگذر به مواردی مانند فصول سال، ساعات شبانه روز، سلامت روانی، استرس ها، خستگی، ترس، داروها، تغییرات هورمونی و بیماری های زمینه ای مانند بیماری های غدد، دیابت و.. اشاره کرد. تاثیر مصرف مواد غذایی و حالت های مرتبط با آن مثل سیری و گرسنگی، نوسانات احساسات و اختلافات زناشویی هم در سطح تمایلات جنسی افراد تاثیر بسزایی دارند.
این داروها شامل دسته های دارویی متفاوتی است و ممکن است تعداد زیادی از بیماران مصرف کننده را دربر گیرد. البته تمام افراد مصرف کننده این داروها لزوما دچار اختلالات جنسی نمی شوند ولی ممکن است این عارضه جانبی برای تعدادی از مصرف کنندگان ایجاد شود. در اینجا دو گروه از این داروها براساس اختلالی که در مردان و زنان ایجاد می کنند و در نهایت منجر به سردمزاجی و کاهش تمایلات جنسی می شوند را بررسی می کنیم.
داروهایی که سبب اختلال در انزال و کاهش تولید اسپرم می شود
گروه اول داروهایی هستند که باعث اختلالات جنسی در مردان شده و عملکرد جنسی آنها را مورد تاثیر قرار می دهند. این داروها باعث ایجاد اختلال در نعوظ (Erection) و اختلال در انزال و کاهش تولید اسپرم در مردان می گردند و عبارتند از:
۱- داروهای مورد استفاده در درمان مشکلات اعصاب و روانپزشکی و آنتی سایکوتیک ها:
شامل دسته های دارویی:
- فنوتیازین ها: کلوپرومازین، فلوفنازین، تیوریدازین، تری فلوپرازین و پرومتازین
- ضدافسردگی ها: فلوکستین، سرترالین، پاروکستین، ترازودون، نورتریپتیلین، آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، دسیپرامین، ایمی پرامین، دوکسپین
- خواب آورها و ضداضطراب ها و آرامبخش ها: کلونازپام، دیازپام، اگزازپام، لورازپام، فلورازپام، نیترازپام، کلردیازپوکساید
۲- داروهای قلبی- عروقی و داروهای موثر بر فشار خون:
- کاپتوپریل، آنالاپریل، پروپرانولول، آتنولو، متوپرولول؛ پیندولول، هیدروکلرتیازید، دیلتیازم، نیفدپین، آمیودارون
۳- داروهایی که اثرات متقابل با هورمون های مردانه ایجاد می کنند (آنتی آندروژن ها):
- فیناستراید، کتوکونازول، اسپیرونولاکتون
۴- داروهای مورد استفاده در ریفلاکس، سوش سر دل، ضداسیدها و مشکلات دستگاه گوارش:
- رانیتیدین، سایمتیدین، متوکلوپرامید
۵- داروهای مورد استفاده در درمان اختلالات پروستات و مهارکننده های گیرنده الفا آدرنرژیک:
- پرازوسین، ترازوسین، دوکسازوسین، تامسولوسین
۶- داروهای شیمی درمانی:
- سیس پلاتین، کپسیتابین، بلئومایسین، سیکلوفسفامید، دانوروبیسین، فلوروراسیل، جمسیتابین، مرکاپتوپورین
- متوتروکسات، پاکلیتاکسل، وینبلاستین، وینکریستین، اکزالی پلاتین، مکلورتامین، آیداروبیسین، کربوپلاتین
۷- داروهای کاهش دهنده کلسترول و استاتین ها و داروهای موثر بر چربی خون:
- آتورواستاتین، سیمواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، کلوفیبرات
۸- داروهای ضد ایدز:
-
ایندیناویر، ساکیناویر، آمپرناویر، نویراپین، رلپیویرین، استاودین، دیدانوزین، لامیوودین
۹- مواد اعتیادآورد و مخدرها:
-
سیگار، الکل، مورفین، کدئین، هیدورکدون، اکسی کدون، ماری جوانا، هرویین، کوکایین
داروهایی که سبب اختلالات جنسی در زنان می شوند
گروه دوم شامل داروهایی است که باعث اختلالات جنسی در زنان و کاهش تمایلات آنها می گردند.
بیشتر بدانید: متهمان اصلی کاهش میل جنسی کدامند؟
عملکرد و میزان تمایل جنسی زنان با مسائل مربوط به سلامت جسمانی و روانی، عدم وجود اختلالات هورمونی و مشکلات زنانه ارتباط قوی تری دارد. برخی از داروهای مورد استفاده در زنان باعث کاهش لذت جنسی و به طبع آن سردمزاجی می شوند که این اثر را از طریق اختلال لغزنده سازی واژن در خانم ها و ایجاد درد هنگام نزدیکی ایجاد می کنند و عبارتند از:
۱- داروهایی که باعث کاهش ترشحات و خشکی مخاطات می شوند و دارای خاصیت آنتی کولینرژیک هستند:
- ضدافسردگی ها: فلوکستین، سرترالین، پاروکستین، ترازودون، نورتریپتیلین، آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، دسیپرامین، ایمی پرامین، دوکسپین
۲- داروهای مجاری ادراری و ضداسپاسم ها:
- اکسی بوتینین، ولترودین
۳- آنتی هیستامین ها:
- دیفن هیدرامین، کلرفنیرامین، کلماستین، پرومتازین، هیدروکسی زین، استمیزول، میزولاستین، لوراتادین، ستیریزین، فکسوفنادین، کتوتیفن،
- سایر داروهای آنتی کولینرژیک: هیوسین، دیسیکلومین، آتروپین، گلیکوپیرولات، مت اسکوپولامین، پروپانتیلین
۴-داروهای مورد استفاده در درمان نازایی و سرطان پستان
- تاموکسیفن
درمان اختلالات جنسی
درمان اختلالات جنسی و سردمزاجی با استفاده از داروهای سنتتیک، گیاهی و مکمل های غذای، توصیه های طب سنتی و تغذیه ای صورت می گیرد.
داروهای گیاهی و صناعی ساخته شده تا حدودی در رفع اختلالات جنسی می توانند موثر باشند ولی مسئله مهم در درمان اختلالات جنسی این است که اگر فرد دچار نقایص جسمی و بیماری های ناتوان کننده نیست باید با رفع عامل زمینه ای (که معمولا شامل مشکلات روانی و عاطفی است) این اختلالات را بهبود بخشید.
داروها و مکمل های موثر بر افزایش میل جنسی و کاهش سردمزاجی عبارتند از:
-
داروها
داروهای سیلدنافیل، تادالافیل، یوهمبین، دی هیدرو اپی آندوسترون، تیبیولون (داروی تیبیولون که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان پوکی استخوان تایید شده است، باعث افزایش میل جنسی نیز می گردد)
داروهای گیاهی مانند قطره خوراکی گل سرخ، کپسول های جین سینگ و…
-
مکمل ها
مکمل های ویتامینه و املاح و سایر مواد مغذی موثر بر سلامت و توان جنسی عبارتند از ویتامین E، اسید فولیک، ویتامین C، ویتامین های گروه B، ویتامین A، ویتامین D و املاح سلنیوم، روی، منیزیم، کلسیم، اسیدهای چرب ضروری.
استفاده از هر دارو جهت رفع اختلالات جنسی و بهبود آن باید زیر نظر پزشک و با مشاوره داروساز باشد زیرا ممکن است عوارض جانبی داروها و تداخلات دارویی آنها با سایر داروهای مصرفی باعث ایجاد مشکلات جدی شود.
کمک به حل مشکل کاهش میل جنسی در مردان و زنان
وقتی میل جنسی شما کم است، اگر علاقه مند شدن دوباره به رابطه جنسی به آسانی مصرف یک قرص باشد، می توانست برای همه گزینه خوبی باشد؛ اما هیچ داروی تجویزی تایید شده ای برای مردان یا زنان وجود ندارد که به طور خاص برای درمان میل جنسی پایین ساخته شده باشد.
با این حال، پزشکان گزینه هایی برای افزایش میل جنسی از نظر پزشکی دارند. در اینجا چند روش برای ارزیابی و درمان میل جنسی پایین آورده شده است:
بررسی سطوح هورمونی
تستوسترون به مردان و زنان کمک می کند تا بخواهند رابطه جنسی داشته باشند، بنابراین وقتی سطح تستوسترون کاهش می یابد، میل جنسی نیز کاهش می یابد و کاهش تدریجی سطح تستوسترون با افزایش سن طبیعی است.
آزمایش خون می تواند نشان دهد که آیا سطح تستوسترون شما پایین است و آیا به هورمون درمانی به عنوان مکمل نیاز دارید یا خیر.
- محدوده طبیعی تستوسترون برای مردان ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر است، اگرچه آزمایشگاه های مختلف ممکن است محدوده کمی متفاوت را به عنوان حد نرمال در نظر بگیرند.
- برای زنان، سطح تستوسترون ۳۰ تا ۹۵ نانوگرم در دسی لیتر به طور معمول نرمال در نظر گرفته می شود.
اگر پزشک به این نتیجه رسید که باید تستوسترون طبیعی خود را تکمیل کنید، در اینجا گزینه های درمانی برای هورمون درمانی وجود دارد:
- برای مردان: رابرت ای برانیگان، متخصص اورولوژی در دانشکده پزشکی فاینبرگ در دانشگاه نورث وسترن در شیکاگو می گوید: «برای مردان ممکن است از ژل یا کرم موضعی تستوسترون (AndroGel, Testim) یا یک پچ سیستم ترانس درمال تستوسترون ( Androderm ) یک بار در روز برای تقلید از ترشح روزانه تستوسترون استفاده شود. گزینه دیگر تزریق تستوسترون سیپیونات است که بیماران می توانند یاد بگیرند که در خانه به خود تزریق کنند.» جدیدترین محصول موجود یک پلت تستوسترون به نام Testopel است که توسط پزشک زیر پوست باسن تحت بی حسی موضعی قرار می گیرد. دکتر برانیگان میگوید این دوز آزاد شده تستوسترون را طی سه تا شش ماه افزایش میدهد. اشکال خوراکی تستوسترون هنوز در ایالات متحده موجود نیست، اما برخی در دست توسعه هستند.
- برای زنان: لیندا بردلی، MD، نایب رئیس و متخصص زنان و زایمان در موسسه بهداشت زنان در کلینیک کلیولند در اوهایو می گوید:« سازمان غذا و داروی ایالات متحده مکمل های تستوسترون را به عنوان درمانی برای زنان با میل جنسی کم تایید نکرده است، اما پزشکان گاهی اوقات این ژل یا چسب را به عنوان یک روش غیرقانونی برای زنان تجویز می کنند. برای زنان دوز بسیار کمتری نسبت به مردان تجویز می شود. در زنان، تستوسترون می تواند باعث آکنه ، رشد مو در بالای لب و سینه، صدای بم تر، افزایش وزن، طاسی با الگوی مردانه، افزایش سطح کلسترول و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شود. قبل از شروع مصرف، بسیار مهم است که خطرات احتمالی را با پزشک خود بسنجید.»
پزشکان همچنین ممکن است استروژن موضعی یا خوراکی را برای زنان پس از یائسگی تجویز کنند، که می تواند به جلوگیری از خشکی واژن و افزایش کشش واژن کمک کند و رابطه جنسی را لذت بخش تر کند. استروژن درمانی نیز خطرات مرتبطی را به همراه دارد که باید با پزشک خود در میان بگذارید.
ایجاد تغییرات در داروهای تجویزی
اگر سطح تستوسترون شما نرمال است، قدم بعدی بررسی داروهایی است که مصرف می کنید. برانیگان می گوید که داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین یا SSRI ها، میل جنسی را کاهش می دهند، باعث ایجاد مشکلاتی در نعوظ می شوند.
مگان فلمینگ، دکترا، روانشناس بالینی، درمانگر جنسی معتبر و بنیانگذار برنامه سلامت جنسی و توانبخشی در Beth Israel Medical می گوید: «تغییر داروی ضد افسردگی به بوپریون HCI (ولبوترین و سایرین) ممکن است کمک کند زیرا این داروی ضد افسردگی خاص، اثرات مثبت جنسی را نشان داده است. »
در مطالعه اخیر بر روی ۲۳۴ مردی که پس از مصرف SSRI دچار اختلال عملکرد جنسی شدند، محققان دریافتند که پس از ۱۲ هفته مردانی که به بوپروپیون روی آوردند، بهبود قابل توجهی در عملکرد نعوظ داشتند و در مقایسه با مردانی که دارونما مصرف کردند، بهبود تجربه جنسی را گزارش کردند.
محققان همچنین تأثیر بوپروپیون را بر روی زنان مطالعه کرده اند. در مطالعهای روی ۲۳۲ زن با میل جنسی کم، زنانی که داروی تجویزی مصرف کردند، گزارش دادند که افکار و میل جنسی آنها پس از ۱۲ هفته بیش از دو برابر شده است.
سایر داروها مانند داروهای فشار خون نیز می توانند بر میل جنسی تأثیر منفی بگذارند. فلمینگ می گوید که پزشک شما می تواند دسته متفاوتی از داروها را امتحان کند یا دوز دارو را کاهش دهد و در صورت ایجاد مشکل، داروی دیگری را اضافه یا کم کند.
دریافت درمان برای سایر مشکلات سلامتی
مسائل بهداشتی مانند فشار خون بالا، دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و آرتریت می تواند بر سلامت جنسی شما تأثیر بگذارد و منجر به کاهش میل جنسی شود، بنابراین درمان مناسب می تواند به بازیابی میل جنسی شما کمک کند.
استرس، اضطراب و افسردگی نیز از بین کاهش دهنده های اصلی میل جنسی هستند. برانیگان میگوید فرسودگی و عدم اطمینان در شغل یا زندگی در یک اقتصاد ضعیف مستقیماً بر صمیمیت و میل جنسی تأثیر میگذارد. این به این دلیل اتفاق می افتد که استرس واکنش جنگ یا گریز را در بدن تحریک می کند که میل جنسی و عملکردهای جنسی را از بین می برد.
او میگوید: «این منطقی است زیرا اگر در معرض تهدید یا ناراحتی هستید، داشتن رابطه جنسی منطقی نیست. به همین دلیل برای سلامت جنسی شما مهم است که برای هر گونه مشکل روانی تحت درمان قرار بگیرید و در صورت نیاز با یک مشاور همکاری کنید.»
در حالی که به دنبال درمان برای کاهش میل جنسی هستید، تقویتکنندههای واقعی و آزمایششده میل جنسی را فراموش نکنید؛ بردلی پیشنهاد میکند که از شر عواملی که حواسپرتی را پرت میکنند نیز خلاص شوید، مانند زنگ تلفن همراه.