یک روانشناس با اشاره به اینکه همه ما ممکن است در زمانهایی خاص از کوره دربرویم یا کاری کنیم که عواقبی بر ایمان به همراه داشته باشد، گفت: با این حال، برخی افراد تمایل بیشتری برای انجام این رفتارها دارند و حتی گاهی نمیتوانند جلوی خودشان را بگیرند که این افراد در علم روانشناسی اصطلاحاً تکانشی نامیده میشوند.
به گزارش بانک پزشکان به نقل از ایسنا، لیلا میررضایی در پاسخ به سؤال که تکانشگری چیست؟ اظهار کرد: تکانشگری یا رفتار تکانشی به رفتارهایی گفته میشود که بدون پشتوانه فکری و منطقی لازم، پُرریسک و نامتناسب با موقعیت باشند، نتایج رفتارهای تکانشی اغلب به نتایجی ناخوشایند منتهی میشود.
وی ادامه داد: از منظر علم روانشناسی، رفتار تکانشی هرگونه رفتاری است که نامتناسب با شرایط بوده و خطری بالقوه برای فرد یا دیگران در پی داشته باشد.
میررضایی با اشاره به اینکه تکانشگری بیشتر در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی دیده میشود، عنوان کرد: هر کسی ممکن است در شرایطی خاص از خود رفتارهای تکانشی نشان دهد، نمیتوان احتمال بروز رفتار تکانشی را در یک فرد بهطور کامل منتفی دانست که اینگونه رفتارها، صرفنظر از اینکه به روابط کاری و اجتماعی ما آسیب میزنند، اگر درمان نشوند ممکن است خسارتهای مالی و مسئولیتهای قانونی برایمان در پی داشته باشند.
این روانشناس در رابطه با ویژگیهای رفتار تکانشی، بیان کرد: افراد تکانشی را با ویژگیهایی مانند زودجوشی، پیشبینی ناپذیری و فاقد تعادل در گفتار و رفتار بودن، میتوان شناسایی کرد.
وی ادامه داد: در روانشناسی رفتار تکانشی جزو ویژگیهای اصلی اختلال شخصیت مرزی است، بنابراین اگر فردی این رفتارها را از خود نشان دهد، بهاحتمال بسیار زیاد به این اختلال مبتلاست، ازاینرو روانشناسان ناپایداری در رفتار فرد را نشانهای گویا از این اختلال تعیین میکنند.
میررضایی تصریح کرد: اینگونه افراد معمولاً در برابر محرکهای کوچک، رفتار پرخاشگرانه و شدید نشان میدهند و اغلب متوجه شدت و غیرمنطقیبودن واکنش خود نسبت به ابعاد کوچک مسئله نمیشوند، باید به این نکته هم توجه داشت که تکانشگری تنها نشانه اختلال شخصیت مرزی نیست و فقط در صورتی میتوان آن را نشانه این اختلال در نظر گرفت که فراگیر و مضر باشد و در زندگی عادی فرد اخلال ایجاد کند.
این روانشناس با اشاره به اینکه تکانشگری را نباید با رفتارهایی از سر اجبار اشتباه گرفت، بیان کرد: در تکانشگری فرد متوجه نیست رفتارش بیشازحد غیرمتعارف است؛ اما در رفتارهایی که از سر اجبار صورت میگیرد، فرد متوجه نامناسببودن رفتارش هست ولی بهدلایلی نمیتواند جلوی آن را بگیرد.
وی در ررابطه با تکانشگری در کودکان، عنوان کرد: کودکان اغلب رفتارهای تکانشی دارند، چراکه هنوز به پیامدهای کارهایشان واقف نیستند، برخی از رفتارهای تکانشی کودکان عبارتاند از قطع گفتوگوی دیگران، فریاد زدن هنگام احساس درماندگی، نادیدهگرفتن خطر، بهدست گرفتن اشیای دیگران بدون اجازه گرفتن از آنها یا بههمزدن نوبت، برخورد فیزیکی و …
میررضایی در پاسخ به این سؤال که ریشه رفتارهای تکانشی در کجاست؟ عنوان کرد: در حال حاضر، ریشه رفتارهای تکانشی ناشناخته است، هیچکس نمیتواند بهقطعیت بگوید چرا کسی دچار اختلال شخصیت مرزی میشود و چرا رفتارهای تکانشی را بروز میدهد، با این حال حدسهایی علمی دراینباره زده شده و بهطور کلی دو دلیل احتمالی برای این رفتارهای بیان شده که به عوامل روانشناختی و ژنتیک برمیگردد.
