تقریبا همه ما با علائم و حتی راهکارهای درمانی بسیاری از بیماریهای شایع آشنا هستیم، اما کم نیستند بیماریهای نه چندان شایعی که تا حد زیادی ناشناخته باقی ماندهاند و کمتر کسی اطلاعات کافی و درستی درباره آنها دارد؛ مثلا اوولیت یا تورم زبان کوچک که مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد میکند و حتی میتواند خطرناک باشد.
به گزارش بانک پزشکان به نقل از وب ام دی، تقریبا همه ما با علائم و حتی راهکارهای درمانی بسیاری از بیماریهای شایع آشنا هستیم، اما کم نیستند بیماریهای نه چندان شایعی که تا حد زیادی ناشناخته باقی ماندهاند و کمتر کسی اطلاعات کافی و درستی درباره آنها دارد؛ مثلا اوولیت یا تورم زبان کوچک که مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد میکند و حتی میتواند خطرناک باشد.
زبان کوچک اندامی مخروطی شکل است که در حلق و در بخش نرمکام قرار دارد و از بافتهای پیوندی و برخی غدد گوارشی مخروطی شکل به همراه بافتهای عضلانی تشکیل شده است. وقتی صحبت از عملکرد زبانکوچک به میان میآید با نظرات متفاوتی روبهرو میشویم. به عنوان مثال عدهای بر این باورند وظیفه زبان کوچک جلوگیری از ورود آب و مواد غذایی به داخل بینی است و درست مثل دریچه اپیگلوت برای نای عمل میکند.
گروهی میگویند این اندام کوچک نقش مهمی در حرف زدن، آواز خواندن و عمل بلع دارد. همچنین مقدار قابلتوجهی بزاق ترشح کرده و پشت گلو را نرم میکند. حتی به باور عدهای دیگر، واکنش استفراغ و بالا آوردن با لمس زبان کوچک هم ایجاد میشود بنابراین میتواند جایگزینی برای استفاده از داروهای تهوعآور باشد.
یوولا شما (ارگان زنگوله ای شکل که از کام نرم شما در پشت دهان آویزان است) به شما کمک می کند فرآیند بلع را انجام دهید و صحبت کنید؛ اما اگر بزرگتر از حد معمول باشد، ممکن است با مشکل مواجه شوید. ورم زبان کوچک می تواند باعث گلودرد ، قرمزی، مشکل در تنفس یا صحبت کردن، یا احساس خفگی شود. گاهی اوقات نمی توان علت این مشکل را پیدا کرد و برای درمان علت به مراقبت پزشک نیاز خواهید داشت.
عفونت ها
عفونت ها می توانند منجر به تورم یووولا شوند، از جمله آنفولانزا ، مونونوکلئوز ، کروپ و گلودرد استرپتوکوکی . حتی یک سرماخوردگی معمولی نیز می تواند باعث تورم یووه شما شود.
بسته به نوع عفونت، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- سرفه کردن
- خستگی
- گرفتگی بینی
- تب
- تورم غدد لنفاوی
- بدن درد
گلوی شما نیز ممکن است دردناک و قرمز باشد. اگر گلودردی دارید که بیش از یک هفته طول کشید به پزشک مراجعه کنید .
برای خلاص شدن از شر تورم ناشی از عفونت، باید عامل ایجاد آن را درمان کنید. یک پزشک می تواند به شما بگوید که آیا گلودرد شما به دلیل ویروس است یا باکتری. بیشتر عفونت های ناشی از ویروس درمان ندارند. اگر مشکل ناشی از باکتری باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را برای درمان آن پیشنهاد کند.
در حالی که منتظر هستید تا عفونت از بین برود، می توانید:
- آب زیاد بنوشید
- استراحت کافی داشته باشید
- از مسکن ها، اسپری های گلو یا سایر داروهای خانگی برای گلودرد استفاده کنید
آلرژی
التهاب پوست یا بافت آن یکی از علائم شایع آلرژی است. این التهاب ممکن است به دلیل حساسیت فصلی به علف یا گرده ها یا واکنش به گرد و غبار یا موی حیوانات خانگی باشد. برخی از غذاها مانند شیر، بادام زمینی، مغزهای درختی، صدف و تخم مرغ نیز می توانند باعث واکنش های آلرژیک شوند.
اگر آلرژی علت تورم یووولا شما باشد، ممکن است موارد زیر را نیز داشته باشید:
- عطسه
- آبریزش از چشم
- آبریزش یا گرفتگی بینی
متخصص آلرژی میتواند کمک کند تا مشخص کند چه چیزی ممکن است باعث این علائم شود. به این ترتیب، می توانید از محرک آلرژی جلوگیری کنید.در صورت تکرار، به دارو برای کمک به کاهش تورم نیاز دارید.
برای آلرژی های شدید، پزشک ممکن است به شما واکسن های آلرژی را پیشنهاد دهد که به بدن شما کمک می کند تا به محرک آلرژی عادت کند.
جراحت
صدمه به یوولا شما می تواند آن را متورم کند.علل شایع آسیب عبارتند از:
- لوله گذاری :پزشک شما یک لوله تنفسی را در گلوی شما قرار می دهد
- آندوسکوپی :پزشک شما برای مشاهده دستگاه گوارش لوله ای را با یک دوربین متصل قرار می دهد
- عوارض ناشی از روش هایی مانند برداشتن لوزه ها
- آسیب ناشی از رفلاکس اسید
با بهبودی یووولا، تورم نیز کاهش می یابد.پزشک شما همچنین ممکن است داروهای ضد درد یا داروهای ضد التهاب را برای کمک به علائم پیشنهاد کند.
دارو
برخی از داروها ممکن است باعث تورم شوند، گلوکزامین، دارویی برای مفاصل، ممکن است در برخی افراد باعث تورم یوولا شود. حتی اگر NSAID ها مانند استامینوفن ، آسپرین و ایبوپروفن التهاب را درمان کنند، در برخی افراد می توانند باعث تورم شوند(وضعیتی نادر به نام آنژیوادم ناشی از(NSAID
داروهای دیگری که ممکن است باعث متورم شدن یووه شما شوند عبارتند از:
- ایپراتروپیوم بروماید، دارویی برای آسم یا سایر مشکلات تنفسی
- مهارکننده های ACE ، دسته ای از داروها برای فشار خون بالا ، دیابت، نارسایی قلبی، میگرن
در صورتی که تورم در ناحیه یووولا مشکلات زیادی ایجاد کرده باشد، پزشک می تواند یک داروی جایگزین پیدا کند.
خروپف
در موارد نادر، خروپف میتواند باعث تورم یوولا شود. اگر خروپف شما به شدت باعث ارتعاش زبان کوچک شما می شود، می تواند آن را تحریک کرده و باعث تورم آن شود. این نوع خروپف ممکن است ناشی از آپنه انسدادی خواب باشد، وضعیتی که باعث خروپف بلند همراه با دورههای توقف تنفس میشود .
اگر آپنه خواب دارید، ممکن است:
- با گلودرد از خواب بیدار شوید
- در طول روز حتی بعد از یک خواب کامل شبانه احساس خواب آلودگی کنید
- در شب درد قفسه سینه داشته باشید
- فشار خون بالا دارند
اگر فکر می کنید که خروپف ممکن است علت تورم یووولا باشد به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است بخواهد آزمایشهای خاصی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس را برای مشاهده وضعیت خواب شما انجام دهد . ممکن است بتوانید خروپف خود را کاهش دهید اگر:
- اگر اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید
- از مصرف الکل اجتاب کنید
- از داروهای ضد احتقان بینی استفاده کنید
- در وضعیت متفاوتی بخوابید
- از دستگاه CPAP استفاده کنید تا راه هوایی خود را در هنگام خواب باز نگه دارد
ژنتیک
شما ممکن است علت تورم یووه خود را از یکی یا هر دوی والدین خود به ارث برده باشید آنژیوادم ارثی، یک اختلال نادر است که باعث می شود مایع در اطراف رگ های خونی جمع شود و جریان مایع لنفاوی در بدن شما را متوقف کند.این باعث تورم بافت ها می شود. اگر این عارضه نادر را دارید، احتمالاً سایر قسمتهای بدن شما نیز متورم میشوند، از جمله دستها، پاها، پلکها، لبها و ناحیه تناسلی
پزشک شما باید برای تایید تشخیص HAE از آزمایش خون بگیرد. هیچ درمانی برای این مشکل وجود ندارد، اما دارو می تواند به جلوگیری از حملات کمک کند.
درمان های خانگی برای تورم Uvula
برای کمک به مدیریت علائم تورم یووولا، می توانید:
- استراحت کافی داشته باشید
- مایعات زیاد بنوشید
- برای تسکین این ناحیه، غذاهای گرم یا سرد را امتحان کنید
- هوا را با یک دستگاه بخور مرطوب نگه دارید
- برای مرطوب نگه داشتن گلو، از آب نبات های مکیدنی مخصوص گلودرد استفاده کنید
علت تورم زبان کوچک
دکتر سیامک رنجبر، متخصص گوش و حلق و بینی در گفتوگو با جامجم میگوید: زبان کوچک ضایعهای است که کارایی زیادی ندارد و از حیوانات به انسان به ارث رسیده است. حتی برداشتن زبان کوچک مشکلی در تکلم و تلفظ واژگان و مصرف مواد غذایی ایجاد نمیکند، اما در صورتی که دچار مشکلاتی مثل التهاب و تورم شود میتواند سلامت افراد را به خطر بیندازد؛ بیماری نه چندان شایعی که در اصطلاح پزشکی اوولیت نام دارد.به گفته دکتر رنجبر، التهاب زبان کوچک معمولا به دلیل عفونتهای ناشی از باکتریها و بویژه ویروسها ایجاد میشود، اما در مواردی هم دلیل آن ناشناخته است.
همچنین، مشکلات مادرزادی مثلا کمبود برخی فاکتورهای انعقادی و حساسیت به برخی غذاهای آلرژی زا هم ممکن است باعث التهاب زبان کوچک شود. در چنین شرایطی غشای مخاطی دور زبان کوچک متورم و اندازه زبان کوچک چهار تا پنج برابر اندازه طبیعی بزرگ خواهد شد و فرد احساس میکند یک جسم خارجی در انتهای حلقش وجود دارد، دچار تنگینفس هم میشود؛ حالتی که ممکن است خفگی ایجاد کند. به عبارتی اگر التهاب اوولیت شدید شود و به حالت «آنژیو ادم» برسد و فرد را به منظور باز کردن راه هوایی موقت از راه گردن سریع به اورژانس نرسانند، بیمار به دلیل خفگی جان خود را از دست میدهد.
داروهای تزریقی پرخطر
گاهی اوقات حساسیت به یک داروی خاص میتواند باعث اوولیت شود. به گفته دکتر رنجبر بسیاری اوقات افراد به داروی تزریق شده واکنش نشان نمیدهند، بلکه ممکن است به ماده نگهدارنده آمپول حساسیت داشته باشند که میتواند از هر آمپول به آمپول دیگر متفاوت باشد. به همین دلیل ممکن است تورم زبان کوچک در تزریقهای قبلی یا بعدی بروز نکند؛ هر چند بعد از وقوع امکان تکرار آن وجود دارد.
خروپف را نادیده نگیرید
بد نیست بدانید خروپف کردن هم میتواند باعث التهاب زبان کوچک شود. این در حالی است که این مشکل در آقایان و افراد مسن بیشتر دیده شده و برخلاف باور عموم اصلا یک موضوع عادی نیست، چون افرادی که در خواب خرخر میکنند به تناوب دچار آپنه تنفسی (نوعی اختلال خواب که با بروز مشکلات تنفسی و به دنبال قطع کامل یا جزئی جریان هوا و انسداد مجرای هوا اتفاق میافتد و از چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشد) میشوند. بنابراین اگر هنگام خواب خروپف میکنید حتما باید به پزشک مراجعه کرده و به فکر درمان باشید، چون سلامتتان در خطر است.
فراموش نکنید درمان خروپف به تشخیص بستگی دارد. در واقع معاینه پزشک معلوم خواهد کرد که خروپف به دلیل حساسیت، عفونت و تغییر شکل بینی است یا به دلیل اضافه وزن و چاقی زیاد، مشکل لوزهها و… به همین دلیل هم درمانهای متفاوتی از جمله کاهش وزن، مصرف دارو، استفاده از ماسکهای مخصوص بینی و حتی جراحی به بیمار توصیه میشود.
از طرفی بزرگ شدن زبان کوچک به هر دلیلی که ایجاد شده باشد هم میتواند باعث ایجاد اختلالات خواب از جمله خروپف و وقفه تنفسی شود. به همین دلیل ممکن است فردی بدون سابقه خرخر کردن در خواب به پزشک مراجعه کند و از خروپف هنگام خواب شبانه کلافه باشد. در چنین وضعی تورم زبان کوچک باید مورد بررسی قرار بگیرد، چرا که با رفع این عارضه، مشکل خروپف بیمار حل میشود.
عوارض بزرگ شدن زبان کوچک
دکتر رنجبر درباره عوارض ورم زبان کوچک میگوید: اگر بیماری شدید باشد، خفگی سلامت بیمار را تهدید میکند، اما گاهی اوقات تورم به حدی نیست که خطر مرگ به همراه داشته باشد، بلکه باعث میشود عوارضی همچون التهاب، عفونتهای حلق، عفونت در لوزهها و مشکلاتی در کام و آبسه در فرد بروز کند. حتی ممکن است اوولیت با وزن زیاد، کشیدن سیگار، خوابیدن به پشت و مصرف الکل ایجاد یا تشدید شود.
درمان های پزشکی
اگر مشکل تورم زبان کوچک افزایش یابد و با رفع عامل ایجادکننده مثلا درمان خروپف، مصرف دارو (آنتیبیوتیک و کورتون)، کاهش وزن و… بهبود پیدا نکند میتوان با استفاده از جراحی این ضایعه را برداشت. البته اگر عمل فقط مربوط به خود زبان کوچک باشد جراحی بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه طول میکشد، ولی در صورتی که به همراه عمل زبان کوچک، لوزهها و کام نیز نیاز به عمل همزمان داشته باشند، جراحی سختتر و طولانیتر خواهد بود. با این حساب به پزشکتان اطمینان کنید تا بهترین راهکار درمانی برایتان تجویز شود.