گروه دارویی
پیشینه دارو
مرکاپتوپورین – Mercapturine آنتی متابولیت و آنالوگ پورین است. در چرخه تقسیم سلولی به طور اختصاصی در مرحله S عمل‌کرده و با فعال شدن در بافت ها باعث مهار ساخت DNA و تا حدی RNA می‌شود. این دارو سرکوبگر سیستم ایمنی بدن است.
موارد مصرف
مرکاپتوپورین (Mercaptopurine) که با نام تجارتی و اختصاری Puri-Nethol شناخته می شود در درمان لوسمی های حاد، میلومونوسیتیک حاد ومیلوسیتیک مزمن، لنفو های غیر هوچکینی، پلی سیتمی ورا، بیماری التهابی روده و آرتریت ناشی از پسوریازیس مصرف می شود.
در سرطان هایی نظیر لوکمی سلول های خاصی در بدن به سرعت رشد و تکثیر می شوند. دارو های ضد سرطان نظیر مرکاپتوپورین از رشد و تکثیر این سلول ها ممانعت می کنند. این دارو ها با تأثیر بر مواد ژنتیکی درون سلول ها این کار را انجام می دهند.
عوارض دارو
تمام دارو ها در کنار تأثیرات مثبتشان، می‌توانند مسبب عوارض ناخواسته ای در بدن باشند. اگرچه این عوارض در همه افراد به وجود نمی‌آید. با گذر زمان بدن خود را با داروی جدید وفق می‌دهد و این علائم نیز برطرف می‌شوند اما اگر علائم زیر ادامه پیدا کرد و یا رنج آور شد با پزشک خود مشورت نمایید.
مرکاپتوپورین سبب کاهش تعداد سلول های سفید خونی می‌گردد و احتمال عفونت های مختلف را افزایش می‌دهد. به این منظور برای پیشگیری از عفونت ها از مردمی که دچار بیماری هستند دوری کنید و یا اگر گلو درد و یا تب دارید به پزشک اطلاع دهید.
تب، گلو درد، عفونت: در اسرع وقت این موارد را به پزشک اطلاع دهید.
کسالت، کاهش اشتها: غذاهای ساده مصرف کنید و از خوردن غذاهای تند و پرچرب خودداری نمایید. در صورت آزار دهنده شدن این موارد به پزشک خود اطلاع دهید.
گلو درد: با پزشک خود مشورت نمایید.
مشکلات کبدی و خونی: پزشک این موارد را تحت کنترل دارد.
اگر علائم دیگری در خود مشاهده کردید که فکر می‌کنید به دلیل مصرف داروی مرکاپتوپورین می‌باشد به پزشک اطلاع دهید.
هشدار دارویی
-پیش از شروع درمان، تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
-شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) به صورت هفتگی ارزیابی شود (ممکن است بسته به وضعیت بالینی بیمار، نیاز به پایش متناوب تر باشد).
-عملکرد کبدی (ترانس آمیناز ها، آلکالین فسفاتاز و بیلی روبین) در ابتدا به صورت هفتگی و سپس ماهانه پایش شود. در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی یا مصرف کننده عوامل هپاتوتوکسیک به صورت متناوب تر پایش گردد.
-عملکرد کلیوی (مانند سطح کراتینین)، آنالیز ادرار و سطح قندخون (به خصوص در کودکان) ارزیابی شود.
-به منظور ارزیابی وضعیت لوکمی و سلولاریتی مغز استخوان در بیمارانی با سرکوب مغز استخوان طولانی یا عودکننده، معاینات مغز استخوان انجام گیرد.
-در بیمارانی با کمبود غیرطبیعی سطح CBC که با کاهش دوز دارو بهبود نمی یابد، تست ژنوتیپ یا فنوتیپ تیوپورین اس متیل ترانسفراز (TPMT) به منظور بررسی کمبود TPMT انجام گیرد. انجام این تست، به بررسی خطر بروز سمیت در بیماران کمک می کند.
-در بیمارانی با سمیت شدید مغز استخوان یا دوره های عود کننده سرکوب مغز استخوان، تست ژنوتیپ نودیکس هیدرولاز ۱۵ (NUDT15) به منظور بررسی کمبود NUDT15 انجام گیرد. انجام این تست، به بررسی خطر بروز تشدید سمیت در بیماران کمک می کند.
-بیمار از لحاظ بروز سندرم فعالسازی ماکروفاژ، افت قندخون، واکنش های حساسیت به نور و بدخیمی (بزرگی طحال، بزرگی کبد، درد شکمی، تب مداوم، تعریق شبانه، کاهش وزن) پایش شود.
-بیمار از لحاظ بروز علایم آنافیلاکسی، عفونت و خونریزی پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
-لازم است که دیگر دارو های مصرفی و رژیم غذایی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
-زمان و نوع واکسن های دریافتی بیمار در نظر گرفته شود.
-نحوه صحیح مصرف دارو به بیمار آموزش داده شود (شست و شوی دست ها قبل و بعد از مصرف دارو و پوشیدن دستکش هنگام استفاده از دارو).
-ضرورت مصرف منظم دارو و تکمیل دوره درمان به بیمار گوشزد شود و راهکار مناسب در صورت فراموش کردن یک دوز به بیمار آموزش داده شود.
-به بیمار توصیه شود که در طول دوره درمان با این دارو، از ضدآفتاب و لباس های محافظ در برابر نور خورشید استفاده نماید.
-اهمیت هیدراته بودن به بیمار آموزش داده شود.
تداخلات دارویی
تداخل دارویی ممکن است عملکرد دارو ها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام دارو هایی (ازجمله دارو های با نسخه / بدون نسخه و دارو های گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.
برخی از دارو هایی که ممکن است با مرکاپتوپورین تداخل کنند عبارت‌اند از: فبوکسوستات (febuxostat) و داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف کرده یخطر ابتلا به عفونت را بالا می‌برند (داروهای دیگر که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند یا خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد (مانند ریتوکسیماب، توفاسیتینیب (tofacitinib)).
داروی مرکاپتوپورین بسیار شبیه به آزاتیوپرین است. از دارو های حاوی آزاتیوپرین در هنگام استفاده از مرکاپتوپورین استفاده نکنید.
داروی مرکاپتوپورین ممکن است با تست‌های آزمایشگاهی خاص (مانند سطوح اسید اوریک) تداخل داشته باشد و باعث نتایج اشتنباه شود. اگر از این دارو استفاده کرده‌اید قبل از انجام آزمایش به کارکنان آزمایشگاه و پزشکان خود اطلاع دهید.
نکاتی که قبل از مصرف مرکاپتوپورین باید در نظر گرفته شود
بعضی دارو ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد. بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی مرکاپتوپورین ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
در صورت حاملگی و یا در صورتی که در آینده تصمیم به بچه دار شدن دارید و یا شیردهی
در صورتی که دچار کمبود آنزیم هایی هستید که دارو را از خون بر می‌دارند و یا دچار نقص آنزیم TPMT هستید.
اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمام دارو های در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر دارو های گیاهی و دارو های مکمل.
اشکال دارویی
Tab : 50 mg
