بیماری تب حلزون – Snail Fever

تعریف بیماری

تب حلزون – Snail Fever یا شیستوزمیازیس – Schistosomiasis یا بیلارزیا – Bilharzia یا تب کاتایاما – Katayama fever بیماری است که توسط انگل های شیستوزوما ایجاد می‌شود. این انگل‌ ها با اتصال به پوست و نفوذ به آن وارد بدن می‌شوند. سپس از طریق سیستم وریدی به رگ‌ های خونی نفوذ می‌کنند.در این مرحله انگل ها تخم تولید می‌کنند. در نهایت، علائم حاد یا مزمن تب حلزون – Snail Fever در بدن انسان ایجاد می‌شود.
تب حلزون – Snail Fever یک بیماری شغلی در روستاها می‌باشد و در افرادی که به علت شغل (کشاورزی، ماهیگیری، شالیکاری) یا بدلیل نبود آب بهداشتی، برای شستشو و حمام از آب غیر سالم استفاده می‌کننددیده می‌شود. عامل بیماری، انگلی بنام شیستوزوما از خانواده ترماتودها می‌باشد.
هر چند میزان مرگ‌ومیر این بیماری اندک است ولی به عنوان یک بیماری مزمن به خصوص در کودکان می‌تواند آسیب‌های مختلفی را ایجاد کند.

انواع بیماری

تب حلزون – Snail Fever چهار نوع مختاف زیر را دارد
شیستوزوما هماتوبیوم – شیستوزوما مانسونی – شیستوزوما ژاپونیکوم – شیستوزوما مکونوگی و اینتر کالاتوم

علائم بیماری

اولین مرحله علایم تب حلزون – Snail Fever مرحله مسمومیت یا حمله است در موقع ورود انگل به بدن ایجاد می شود و ۲ تا ۳ روز طول می کشد. در محل ورود انگل، خارش ، سوزش و تاول ایجاد می گردد. که اکثراً بسیار خفیف است که به آن عارضه خارش شناگران می گویند
دومین مرحله مرحله حاد است که ۶ تا ۸ هفته بعد از مرحله اول ایجاد می شود. انگل در حال طی کردن چرخه زندگی خود است تا کامل شود. و بیشتر علائم ریوی هستند که به صورت تنگی نفس، سرفه خشک، تب نامنظم، خستگی و درد بدنی همراه است.
سومین مرحله مرحله استقرار انگل در بدن است ناراحتی ها در این مرحله مربوط به استقرار کرم در عروق مثانه و تغذیه از خون میزبان و دفع موادی است که برای انسان سمی است. که معمولاً ۳ تا ۶ ماه پس از دفع تخم انگل با ادرار فرد آلوده شروع می شود. مهم ترین علامت در این موقع درد در هنگام دفع ادرار و وجود خون در قطرات آخر ادرار است.
در مراحل بعدی، افزایش درجه حرارت، عرق، ضعف و سستی، و درد مبهم در ناحیه زیر شکم حاصل می شود.

علت بیماری

عامل تب حلزون – Snail Fever شیستوزوماها هستند. لاروها این ها از راه پوست انسان را آلوده می کنند. کرم هایی هستند که وارد جریان خون شده و در گردش خون زندگی می کنند. معمولا داخل سیاهرگ ها هستند ولی گاها در سرخرگ ها هم دیده می شوند.
شیستوزوماها جز بیماری های منتقله از راه آب هستند. برخی از آنها زئونوس هستند یعنی هم انسان هم حیوان را آلوده می کنند. برخی هم اختصاصا انسان را آلوده می کنند.
شیستوزوماها در جاهایی که گرمسیر هستند و در مکان های پر آب و جاهایی که سدهای توسعه یافته و آب های راکد دارند دیده می شود.

عوارض بیماری

در صورتی که این بیماری درمان نشود ممکن است در نهایت منجر به سرطان مثانه گردد.

تشخیص بیماری

یک نمونه مدفوع یا ادرار نشان می دهد که تخم انگل بیماری تب حلزون – Snail Fever در بدن شما وجود دارد یا خیر. پزشک ممکن است درخواست آزمایش خون کند.
این کرم حدود ۴۰ روز طول می کشد تا بالغ شود. نمونه خون ممکن است حداقل ۶ تا ۸ هفته پس از قرار گرفتن در معرض انگل، نتایج قابل اعتماد نشان ندهد.
اگر علائم روده ای وجود داشته باشد، ممکن است فرد حتی اگر آزمایش ادرار و خون منفی باشد، به بیوپسی روده احتیاج داشته باشد. بیوپسی مثانه نیز ممکن است نیاز شود.
ممکن است ۳ ماه بعد از بازگشت به خانه، حتی اگر هیچ علامتی وجود نداشته باشد، معاینه برای فرد انجام شود زیرا ممکن است علائم دیرتر ظاهر شوند.

درمان بیماری

واکسنی برای شیستوزومیازیس وجود ندارد، اما درمان می تواند به کاهش اثر عفونت کمک کند.
اگر جواب آزمایش های تب حلزون – Snail Fever فرد مثبت است، یک دوره کوتاه مصرف دارویی به نام پرازیکوانتال تا زمانی که فرد آسیب یا عوارض چشمگیری را تجربه نکرده باشد، به طور معمول موثر است.
پرازیکوانتال می تواند حتی در مرحله پیشرفته نیز به بیمار کمک کند، اما از عفونت مجدد پیشگیری نمی کند.
افرادی که در مناطقی با خطرپذیری بالا زندگی می کنند می توانند یک دوز خوراکی از پرازیکوانتال را برای کاهش احتمال عفونت و عوارض آن مصرف کنند. ممکن است برای چندین سال به این روند درمان نیاز باشد.
پژوهشگران در تلاش برای توسعه واکسنی هستند که ادامه چرخه زندگی انگل را در بدن انسان متوقف خواهد کرد.

پیشگیری بیماری

با توجه به وجود بیماری تب حلزون – Snail Fever در عراق و تردد اتباع عراقی به ایران جهت زیارت و بعضا درمان بیماریهای خویش همچنین تردد زوار ایرانی به عتبات عالیات، برای حفاظت فردی از این عفونت اساسا باید از تماس با آب آلوده اجتناب کرد. برای این کار باید یکسری اقدامات زیر را مدنظر قرار داد:
تهیه آب سالم جهت آشامیدن، استحمام و شستن لباسها
عدم استفاده از آب های آلوده جهت استحمام و شستشو
اجتناب از اجابت مزاج در درون یا نزدیکی آبهای سطحی جهت کم شدن احتمال آلودگی حلزونها
استفاده از توالتهای بهداشتی جهت اجابت مزاج
درمان بیماران برای قطع زنجیره انتقال
جلوگیری از بازی و شنای کودکان در کانالهای آبیاری که احتمال آلودگی وجود دارد
ایجاد شبکه مناسب فاضلاب انسان و مبارزه با حلزونهای ناقل بیماری