تعریف بیماری
آلرژی به شیر یک پاسخ غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به شیر و محصولات حاوی شیر می باشد. شیر گاو عامل اصلی آلرژی می باشد اما شیر گوسفند، بز و بوفالو نیز می توانند واکنش هایی در پی داشته باشند. برخی از کودکانی که به شیر گاو آلرژی دارند، به شیر سویا نیز آلرژی نشان می دهند. آلرژی به شیر یکی از معمول ترین آلرژی ها در میان کودکان است.
آلرژی به شیر معمولاً از چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف شیر بروز می کند. علائم و نشانه های آلرژی به شیر از خفیف تا شدید متغیر بوده و شامل تنگی نفس، حالت تهوع، کهیر و مشکلات گوارشی است. آلرژی به شیر به ندرت می تواند سبب آنافیلاکسی که یک واکنش مرگبار می باشد، شود. پرهیز از مصرف، ابتدایی ترین راه درمان آلرژی به شیر می باشد. خوشبختانه آلرژی به شیر با افزایش سن کودکان در اکثر موارد برطرف می شود.
علائم بیماری
علائم و نشانه هایی که بلافاصله پس از مصرف شیر می توانند بروز کنند:
– کهیر
– تنگی نفس
– حالت تهوع
علائم و نشانه هایی که پس از مدت زمان بیشتری بروز می کنند:
– مدفوع شل که می تواند شامل خون باشد
– اسهال
– سرفه و تنگی نفس
– آبریزش بینی
– آبریزش چشم
– راش های پوستی (معمولاً اطراف دهان)
بسیار مهم است که بتوانیم علائم آلرژی به شیر را از عدم تحمل به پروتئین شیر یا لاکتوز را درست تشخیص دهیم. بر خلاف آلرژی به شیر، عدم تحمل به شیر سیستم ایمنی را درگیر نمی کند. عدم تحمل به شیر سبب ایجاد علائم متفاوتی می شود و نیاز به درمان های متفاوتی دارد.
علائم و نشانه های معمول که در اثر عدم تحمل به شیر ایجاد می شوند شامل ناراحتی های گوارشی مانند نفخ یا اسهال است.
آنافیلاکسی: آلرژی به شیر به ندرت می تواند سبب آنافیلاکسی شود.
آنافیلاکسی یک واکنش مرگبار می باشد که در اثر تنگ شدن راههای هوایی اتفاق می افتد. اگر بدن شما یا کودکتان به شیر واکنش نشان می دهد با پزشکتان درمیان بگذارید، حتی اگر آن واکنش خفیف باشد. در تشخیص آلرژی به شیر آزمایشات جهت پیشگیری از واکنش های ناخواسته می توانند کمک کننده باشند. واکنش آنافیلاکسی یک وضعیت اورژانسی است که به ناچار جهت کاهش علائم، یک دوز اپی نفرین(آدرنالین) در اورژانس به شما تزریق خواهد شد.
علائم و نشانه های آلرژی که پس از نوشیدن شیر به سرعت بروز می کنند :
– مسدود شدن راههای هوایی، ملتهب شدن گلو که می تواند تنفس را مشکل کند
– آبریزش بینی و چشم
– شوک همراه با کاهش قابل توجه در فشار خون
– خارش
علت بیماری
تمام آلرژی های غذایی واقعی در اثر نقص سیستم ایمنی ایجاد می شوند. اگر حساسیت به شیر دارید، سیستم ایمنی بدن پروتئین های خاصی از شیر را مضر معرفی می کند و باعث تولید آنتی بادی ایمونوگلوبولین (E (IgE برای خنثی سازی پروتئین (آلرژن) می شود. دفعه بعد که بدن شما با این پروتئین ها روبرو شود، آنتی بادی های IgE آن ها را به شناسایی می کند و نسبت به آن واکنش می دهد.
دو پروتئین اصلی در شیر گاو وجود دارد که می تواند منجر به بروز حساسیت شوند:
کازئین که در قسمت جامد شیر یافت می شود.
آب پنیر که در قسمت مایع شیر یافت می شود که به کشک تبدیل می گردد.
ممکن است شما یا فرزندتان به یک پروتئین شیر یا هردو به آن حساسیت داشته باشید. اجتناب از مصرف این پروتئین ها دشوار و سخت است زیرا این پروتئین ها در بعضی از غذاهای فرآوری شده هم وجود دارد. و بیشتر افرادی به شیر گاو نسبت به شیر گوسفند، بز و گاومیش بیشتر واکنش نشان می دهند. به طور معمول، افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند، نسبت به سویا هم حساسیت دارند.
عوارض بیماری
کهیر
استفراغ
خس خس سینه
تورم لب، زبان یا گلو
سرفه یا تنگی نفس
احساس خارش یا سوزن شدن در اطراف لب یا دهان
علائم و نشانه هایی که ممکن است مدت طولانی تری بعد از مصرف شیر بروز کنند، عبارتند از:
آبریزش بینی
گرفتگی شکم
قولنج، در نوزادان
مدفوع شل یا اسهال که ممکن است حاوی خون باشد.
پیشگیری و تشخیص بیماری
هیچ راه مطمئنی جهت پیشگیری از آلرژی های غذایی وجود ندارد. اما شما می توانید از علائم و نشانه های آلرژی از طریق عدم مصرف مواد غذایی ایجاد کننده آلرژی پیشگیری نمایید.
اگر بدانید که خودتان یا کودکتان به شیر آلرژی دارید، تنها راه مطمئن جهت پیشگیری از واکنش های آلرژیک، عدم مصرف محصولات حاوی شیر می باشد. از محتوای غذا یا نوشیدنی مصرفی خودتان یا کودکتان اطلاع داشته باشید. حتماً برچسب های غذایی را به دقت مطالعه کنید. به دنبال اسم کازئین که یک مشتق از شیر می باشد در غذاهایی مانند کنسرو تن ماهی یا دیگر گوشت ها که انتظار وجود آن را نداریم باشید. در رستوران در مورد محتویات ماده ی غذایی سفارشی سوال کنید.
درمان دارویی
تنها راه پیشگیری از واکنش آلرژیک، عدم مصرف شیر و یا پروتئین های شیر می باشد، البته این امر مشکلی است زیرا شیر یک افزودنی معمول در بسیاری از غذاها می باشد. با وجود تلاش بسیار در جهت عدم مصرف شیر، ممکن است شما یا کودکتان آن را ناخواسته مصرف کنید. در صورت مصرف آن، درمان هایی چون آنتی هیستامین می تواند علائم و نشانه های یک واکنش آلرژیک خفیف را بهبود بخشد. این اقلام دارویی می تواند پس از مصرف شیر جهت کنترل واکنش آلرژیک و تسکین آن مصرف شوند. با پزشک خود در مورد مصرف داروی مناسب خود بپرسید.
اگر شما یا کودکتان دچار واکنش آلرژیک شدید(آنافیلاکسی) شدید، ممکن است به یک تزریق اورژانسی اپی نفرین(آدرنالین) نیاز داشته باشید. اگر در معرض آلرژی شدید قرار دارید بهتر است همیشه یک دوز اپی نفرین تزریقی(مانندEpipen) همراهتان داشته باشید. از پزشک یا داروشناس خود در مورد نحوه ی استفاده از آن بپرسید که بتوانید در مواقع اورژانسی از آن استفاده نمایید. تاثیر مثبت استفاده از تزریق های آنتی آلرژیک که گاهی به آن ها ایمنوتراپی نیز گفته می شود اثبات نشده است اما تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
