انواع آزمایش های آهن خون - بانک پزشکان - راهنمای پزشکی

انواع آزمایش های آهن خون

خبرنگار سلامت
۱۴۰۲/۱۲/۲۱
بیماری ها و درمان

انواع آزمایشات مربوط به آهن، به کیفیت و کمیت آهن موجود در خون شخص می پردازد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وب ام دی، آهن یک ماده معدنی در بدن شماست که از غذاهایی مانند گوشت قرمز و غلات غنی شده یا ازمکمل هایی هایی که مصرف می کنید به دست می آید برای ساخت گلبول های قرمز. به آهن نیاز دارید . آهن همچنین بخش مهمی از هموگلوبین است، پروتئینی در خون شما که به انتقال اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن کمک می کند.

آزمایش آهن می تواند نشان دهد که آیا مقدار زیادی از این ماده معدنی در بدن شما وجود دارد یا نه. این می تواند شرایطی مانند کم خونی ، یا آهن اضافی را بررسی کند. در صورت داشتن علائم هر یک از این بیماری ها، پزشک ممکن است آزمایشی را تجویز کند.

اگر برای مراجعه به پزشک و خواندن جواب آزمایشتان تحمل ندارید، میتوانید از نحوه ی خواندن جواب آزمایش چکاپ کامل کمک بگیرید.

علائم کمبود آهن

خستگی
سرگیجه
ضعف
سردرد
پوست رنگ پریده
ضربان قلب سریع

علائم آهن بالا

درد مفاصل
خستگی
ضعف یا کمبود انرژی
دل درد

انواع آزمایش خون آهن

چندین آزمایش مختلف برای بررسی سطح آهن در بدن شما وجود دارد. این آزمایشات نشان می دهد که چه مقدار از مواد معدنی در خون شما حرکت می کند، خون شما چقدر آن را حمل می کند و چقدر آهن در بافت های شما ذخیره می شود.

آهن سرم: این آزمایش میزان آهن موجود در خون شما را اندازه گیری می کند.
فریتین سرم :. این آزمایش میزان آهن ذخیره شده در بدن شما را اندازه گیری می کند. هنگامی که سطح آهن شما پایین است، بدن شما آهن را از “ذخیره” خارج می کند تا از آن استفاده کند.
ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC) : این آزمایش نشان می دهد که چه مقدار ترانسفرین (پروتئینی) برای حمل آهن از طریق خون شما آزاد است. اگر سطح TIBC شما بالا است، به این معنی است که ترانسفرین بیشتری آزاد است زیرا آهن پایینی دارید.
ظرفیت اتصال غیر اشباع آهن( (UIBC : این آزمایش میزان عدم اتصال ترانسفرین به آهن را اندازه گیری می کند.
اشباع ترانسفرین : این آزمایش درصد ترانسفرین متصل به آهن را اندازه گیری می کند.

گرفتن تست ها

برخی از آزمایش‌ها از شما می‌خواهند که حدود ۱۲ ساعت قبل از خون دادن، غذا خوردن را متوقف کنید. پزشک نمونه ای از ورید بازوی شما می گیرد و آن را به آزمایشگاه می فرستد. نتایج آزمایشگاهی نشان خواهد داد که آیا سطح آهن در خون شما خیلی بالا است یا خیلی پایین.

سطح پایین آهن می تواند ناشی از موارد زیر باشد

کمبود آهن در رژیم غذایی شما
مشکل در جذب آهن از غذاهایی که می خورید
از دست دادن خون
بارداری
کمبود آهن می تواند بر توانایی بدن شما در ساخت گلبول های قرمز تأثیر بگذارد. اگر سطح آهن شما خیلی کم باشد، ممکن است کم خونی داشته باشید . این بدان معناست که شما گلبول های قرمز سالم کافی برای انتقال اکسیژن به اندام ها و بافت های خود ندارید.

سطح آهن بالا می تواند ناشی از موارد زیر باشد

مصرف بیش از حد مکمل های آهن
هموکروماتوز- وضعیتی که حذف آهن اضافی را برای بدن سخت‌تر می‌کند
انتقال خون
در مورد معنای نتایج آزمایش با پزشک خود صحبت کنید. دریابید که برای درمان بیماری خود چه اقداماتی را باید انجام دهید.

این نتایج چه معنی ای می دهد؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مدلاین پلاس، اگر نتیجه آزمایش آهن نشان داد که سطح آهن شما خیلی کم است، ممکن است به این معنی باشد که:

کم خونی ناشی از فقر آهن، نوع رایج کم خونی است. کم خونی اختلالی است که در آن بدن شما گلبول های قرمز کافی نمی سازد.
نوع دیگری از کم خونی
تالاسمی، یک اختلال خونی ارثی که باعث می‌شود بدن کمتر از حد طبیعی گلبول‌های قرمز سالم بسازد.

اگر یک یا چند نتیجه آزمایش آهن نشان داد که سطح آهن شما خیلی بالاست، ممکن است به این معنی باشد که:

هموکروماتوز، اختلالی که باعث تجمع بیش از حد آهن در بدن می شود
مسمومیت از سرب
بیماری کبد

اکثر شرایطی که باعث آهن بسیار کم یا بیش از حد می شوند را می توان با موفقیت با مکمل های آهن، رژیم غذایی، داروها و/یا درمان های دیگر درمان کرد.

اگر نتایج آزمایش آهن شما طبیعی نیست، لزوماً به این معنی نیست که شما یک بیماری پزشکی دارید که نیاز به درمان دارد. برخی داروها، از جمله قرص های ضد بارداری و درمان های استروژن، می توانند بر سطح آهن تأثیر بگذارند. همچنین ممکن است سطح آهن در زنان در طول دوره قاعدگی کمتر باشد.

آزمایش خون TIBC چیست؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وب ام دی، آزمایش ظرفیت کل اتصال آهن یک آزمایش خون است که به شما می گوید چقدر ترانسفرین در خون شما به آهن متصل می شود، که به شما می گوید آهن در بدن شما چقدر خوب عمل می کند.

کبد شما پروتئینی به نام ترانسفرین می سازد که به آهن موجود در خون شما می چسبد یا به آن متصل می شود. هنگامی که آهن به ترانسفرین متصل شد، به مغز استخوان شما می رود تا گلبول های قرمز و هموگلوبین، پروتئینی که به حمل اکسیژن کمک می کند، بسازد.

دو نوع ظرفیت اتصال آهن وجود دارد:

-ظرفیت اتصال آهن غیراشباع

-ظرفیت اتصال آهن کل

ظرفیت اتصال غیر اشباع آهن (UIBC)

این میزان ترانسفرین هنوز به آهن متصل نشده است .

ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC)

این مقدار کل آهن در خون شما به اضافه UIBC است.

چرا به تست TIBC نیاز دارید؟

آهن یک ماده معنی کلیدی برای سلامتی شماست، اما شما از طریق تعریق، خونریزی قاعدگی و زمانی که پوست و سلول های خونی می ریزید، آهن را از دست می دهید. بدن شما واقعا راهی برای جلوگیری از از دست دادن آهن ندارد، بنابراین نحوه جذب آن را به شدت کنترل می کند.

آهن کافی نمی تواند شما را بیمار کند، اما مقدار زیاد آن نیز خطرناک است. بدن شما آهن اضافی را در قلب، کبد، مغز و غدد درون ریز مانند تیروئید شما ذخیره می کند. این به اندام های شما آسیب می رساند و می تواند منجر به نارسایی قلبی و آسیب مغزی شود.

علائمی که پزشک آزمایش TIBC را تجویز می کند

در صورت مشاهده علائم بالا یا پایین بودن آهن، پزشک آزمایش را تجویز می کند. این علائم عبارتند از:

خستگی
پوست رنگ پریده
ضعف
همیشه احساس سرما می کنید
زیاد بیمار شدن
زبان متورم
مشکلات رشد مغز در کودکان

آیا خطرات مرتبط با آزمایش TIBC وجود دارد؟

آزمایش TIBC یک آزمایش خون ساده است، بنابراین خطرات بسیار کمی وجود دارد. ممکن است کمی احساس ناراحتی کنید یا احساس سبکی سر داشته باشید

نتایج نرمال آزمایشگاه TIBC چیست؟

سطوح طبیعی آهن به سن، سابقه سلامتی و نحوه انجام آزمایش بستگی دارد. مردان، زنان و کودکان دارای مقادیر طبیعی آهن متفاوتی هستند. اینها هستند:

۵۰ تا ۲۰ میکروگرم در دسی لیتر برای کودکان
۵۰ تا ۱۷۰ میکروگرم در دسی لیتر برای خانم ها
۶۵ تا ۱۷۵ میکروگرم در دسی لیتر برای مردان
(TIBC) 255 میکروگرم در دسی لیتر تا ۴۵۰ میکروگرم در دسی لیتر برای مردان و زنان
اشباع ترانسفرین: ۲۰ تا ۵۰ درصد
محدوده نرمال TIBC می تواند بسته به آزمایشگاه و منطقه متفاوت باشد. از پزشک خود در مورد نتایج آزمایش خود بپرسید.

وقتی TIBC شما پایین است به چه معناست؟

TIBC پایین به این معنی است که شما ترانسفرین زیادی برای اتصال به آهن در دسترس ندارید. به عبارت دیگر، شما سطح آهن بالایی دارید ، بنابراین بیشتر ترانسفرین به آن متصل است، که مقدار بسیار کمی آزاد در خون شما باقی می‌گذارد.

برخی از بیماری ها می توانند باعث سطوح بالای آهن شوند، از جمله:

مسمومیت با آهن
مسمومیت از سرب
سیروز، زخم در کبد شما
هموکروماتوز، یک بیماری ارثی که در آن آهن بیش از حد از غذا جذب می شود
تزریق مکرر خون برای تالاسمی که باعث اضافه بار آهن می شود
کم خونی همولیتیک که در آن گلبول های قرمز شما می میرند

تست فولیک اسید

به گزارش بانک پزشکان به نقل از هلث لینک، آزمایش فولات میزان فولات خون را اندازه گیری می کند. فولات یکی از بسیاری از ویتامین های B است. بدن برای رشد طبیعی و ساخت گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها به فولات نیاز دارد . فولات همچنین برای رشد طبیعی نوزاد (جنین) مهم است.

فولات را می توان در قسمت مایع خون (پلاسما) اندازه گیری کرد. این نشان دهنده مصرف اخیر فرد از فولات و اسید فولیک در رژیم غذایی است.

فولات در غذاهایی مانند جگر یافت می شود. میوه های خانواده مرکبات؛ سبزیجات برگ سبز تیره (اسفناج)؛ غلات کامل؛ و لوبیا اسید فولیک شکل مصنوعی فولات است. در قرص های ویتامین و غذاهای غنی شده مانند غلات صبحانه غنی شده یافت می شود.

فولات همچنین می تواند به عنوان مقدار موجود در گلبول های قرمز خون اندازه گیری شود. این آزمایش ممکن است روش بهتری نسبت به آزمایش پلاسما برای اندازه گیری میزان فولات ذخیره شده در بدن باشد. مقدار فولات موجود در گلبول‌های قرمز، سطح زمانی که سلول ساخته شد را اندازه‌گیری می‌کند، به اندازه ۴ ماه قبل. این سطح معمولاً تحت تأثیر میزان فولات و اسید فولیک در رژیم غذایی شما در هر روز قرار نمی گیرد. این روش دقیق تری برای اندازه گیری سطح فولات بدن است.

کمبود فولات می تواند منجر به نوعی کم خونی به نام کم خونی مگالوبلاستیک شود .

کمبود فولات خفیف اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی کند.

کمبود شدید فولات ممکن است باعث درد زبان، اسهال، سردرد، ضعف، فراموشی و خستگی شود.

چرا تست فولیک اسید خون انجام می شود؟
آزمایش فولات ممکن است برای موارد زیر انجام شود:

علت کم خونی را بررسی می کند . آزمایش فولات اغلب همزمان با آزمایش سطح ویتامین B12 انجام می شود زیرا کمبود هر یک از این ویتامین ها ممکن است باعث کم خونی شود.
سوء تغذیه یا مشکلات جذب (سوء جذب) فولات را بررسی می کند
بررسی می کند آیا درمان کمبود فولات یا کمبود ویتامین B12 موثر است یا خیر.
بررسی می کند آیا یک زن فولات کافی برای جلوگیری از برخی نقایص مادرزادی دارد و اجازه می دهد کودکش به طور طبیعی رشد کند یا خیر.

نحوه انجام آزمایش

برای آزمایش پلاسمای فولات، ۸ تا ۱۰ ساعت قبل از آزمایش، از خوردن و آشامیدن (غیر از آب) خودداری کنید. اگر هر دارویی را به طور منظم مصرف می کنید، پزشک قبل از آزمایش در مورد نحوه مصرف این داروها با شما صحبت خواهد کرد.

قبل از انجام آزمایش گلبول قرمز فولات لازم نیست کاری انجام دهید.

آزمایش فولیک اسید چگونه انجام می شود؟

یک متخصص بهداشت از یک سوزن برای گرفتن نمونه خون، معمولاً از بازو، استفاده می کند.

چه احساسی دارد

هنگامی که نمونه خون گرفته می شود، ممکن است هیچ چیزی از سوزن احساس نکنید. یا ممکن است احساس سوزش یا نیشگون گرفتن سریع داشته باشید.

خطرات

احتمال بروز مشکل از این آزمایش بسیار کم است. هنگامی که نمونه خون گرفته می شود، ممکن است کبودی کوچکی در محل ایجاد شود.

آزمایش فریتین خون

به گزارش بانک پزشکان به نقل از کلینیک مایو، آزمایش فریتین میزان فریتین در خون شما را اندازه گیری می کند.

فریتین یک پروتئین خون است که حاوی آهن است.

آزمایش فریتین به پزشک کمک می کند تا بفهمد بدن شما چقدر آهن ذخیره می کند.

اگر سطح فریتین خون شما در آزمایش کمتر از حد نرمال شد، نشان دهنده آن است که ذخایر آهن بدن شما کم است و شما دچار کمبود آهن هستید. در نتیجه ممکن است دچار کم خونی شوید.

اگر آزمایش فریتین سطوح بالاتر از حد نرمال را نشان دهد، می تواند نشان دهنده این باشد که شما به شرایطی مبتلا هستید که باعث می شود بدن شما بیش از حد آهن ذخیره کند.

همچنین می تواند به بیماری کبد، آرتریت روماتوئید، سایر شرایط التهابی یا پرکاری تیروئید اشاره کند.

برخی از انواع سرطان نیز می توانند باعث بالا رفتن سطح فریتین خون شوند.

هدف از انجام این آزمایش

اگر پزشک شما مشکوک باشد که آهن در بدن شما کم یا زیاد است، ممکن است آزمایش فریتین را پیشنهاد کند.

آزمایش فریتین موارد زیر را تشخیص می دهد
نارسایی کمبود آهن
هماکروماتوز – وضعیتی که باعث می شود بدن شما آهن زیادی را از غذاهایی که می خورید جذب کند
بیماری کبد
بیماری استیل بزرگسالان
در صورت تشخیص اختلالی که منجر به آهن بیش از حد در بدن شما می شود، مانند هموکروماتوز، پزشک ممکن است آزمایش فریتین را نیز پیشنهاد کند. پزشک شما ممکن است از آزمایش فریتین برای نظارت بر وضعیت شما و راهنمایی درمان استفاده کند.

آزمایشات مربوط به آهن خون

به گزارش بانک پزشکان به نقل از مای هلث، یک آزمایش آهن میزان آهن موجود در خون را بررسی می کند تا ببیند آهن چقدر در بدن متابولیزه می شود.

آهن (Fe) یک ماده معدنی مورد نیاز برای هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را حمل می کند. آهن همچنین برای انرژی، عملکرد خوب عضلات و اندام ها مورد نیاز است.

حدود ۷۰ درصد آهن بدن به هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون متصل می شود . بقیه به پروتئین های دیگر (ترانسفرین در خون یا فریتین در مغز استخوان) متصل می شود یا در سایر بافت های بدن ذخیره می شود.

هنگامی که گلبول های قرمز می میرند، آهن آنها آزاد می شود و توسط ترانسفرین به مغز استخوان و سایر اندام ها مانند کبد و طحال منتقل می شود. در مغز استخوان، آهن ذخیره می شود و در صورت نیاز برای ساخت گلبول های قرمز جدید استفاده می شود.

منبع تمام آهن بدن از مواد غذایی مانند جگر و سایر گوشت ها، تخم مرغ، ماهی و سبزیجات سبز رنگ است. بدن در زمان‌های رشد (مانند نوجوانی)، برای بارداری، در دوران شیردهی یا در زمان‌هایی که سطوح آهن در بدن کم است (مانند بعد از خونریزی) به آهن بیشتری نیاز دارد.

مردان بالغ سالم به اندازه کافی آهن را از غذاهایی که می خورند دریافت می کنند. مردان ذخایر کافی آهن در بدن خود دارند تا چندین سال دوام بیاورند، حتی اگر آهن جدیدی دریافت نکنند. مردان به ندرت به دلیل رژیم غذایی خود دچار کمبود آهن می شوند. اما زنان ممکن است به دلیل خونریزی قاعدگی، در دوران بارداری یا در دوران شیردهی، مقادیر زیادی آهن از دست بدهند. بنابراین زنان بیشتر از مردان به کمبود آهن مبتلا می شوند و ممکن است نیاز به مصرف مکمل آهن داشته باشند. کمبود آهن در مردان و زنان در دوران یائسگی گذشته اغلب ناشی از خونریزی غیرطبیعی، اغلب در دستگاه گوارش، مانند زخم معده یا سرطان روده ی بزرگ است .

آزمایش آهن موارد زیر را بررسی می کند

مقدار آهن متصل به ترانسفرین در خون (سرم).
مقدار آهن مورد نیاز برای اتصال به تمام ترانسفرین. این مقدار ظرفیت اتصال آهن کل (TIBC) نامیده می شود.
درصد ترانسفرین با آهن متصل به آنها. این مقدار اشباع ترانسفرین نامیده می شود.

آزمایش آهن برای موارد زیر انجام می شود

آهن خون را از نظر مقدار زیاد یا خیلی کم بررسی می کند
بررسی می کند که آیا رژیم غذایی شما آهن کافی دارد یا خیر.
چک می کند که آیا درمان برای حفظ مقدار مناسب آهن در خون شما موثر است یا خیر.

آزمایشات آهن چه زمانی انجام می شود؟

سطح آهن در طول روز تغییر می کند. بنابراین بهتر است آزمایش آهن را در صبح انجام دهید، زمانی که سطح آهن در بالاترین حد است.
در صورت نیاز به هرگونه آمادگی با پزشک خود مشورت کنید.